In de raadsvergadering van 22 oktober heeft GroenLinks het woord gevoerd over het geluidsscherm langs het spoor in Dorst, de energietransitie en de bekrachtiging geheimhouding eindvonnis arbitrage Attero. Er zijn mondelinge vragen gesteld over de toekomst van het Sociaal Wijkteam, vuurwerk rond de jaarwisseling en de toekomst van de scootmobielpool.

Mondelinge vraag scootmobielpool (Van der Zanden)

Voorzitter, in de raadsvergadering van mei is besloten dat als bezuinigingsmaatregel met ingang van 2020 geen standaard scootmobielen meer vanuit de gemeente verstrekt gaan worden binnen de WMO. Er is toen aangekondigd dat de scootmobielpool die nu door Surplus wordt verzorgd met ingang van 2020 uitgebreid gaat worden. Op deze manier kan tegemoetgekomen worden aan de verwachte toename van het gebruik van deze pool.

GroenLinks heeft dan ook de volgende vragen aan de wethouder?
1)    Blijft Surplus met ingang van 2020 de organisatie die de scootmobielpool blijft verzorgen?
2)    Als dit niet het geval is, wie gaat dan met ingang van 2020 de scootmobielpool verzorgen?
3)    Welk kostenplaatje gaat er hangen aan de scootmobielpool met ingang van 2020?

 

Geluidsscherm Dorst (Van der Pluijm)

In februari deed het college al een voorstel voor een geluidsscherm bij de wik De Boswachterij in Dorst. GroenLinks was daar toen groot voorstander van. De bewoners van deze week worden namelijk, dag in dag uit, gestoord door langsdenderende treinen. Zowel overdag als ‘s nachts. Deze geluidsoverlast zorgt ervoor dat ontspannen heel moeilijk is. Het kost nachtrust. En dat is slecht voor je gezondheid.

De fractie van GroenLinks ging destijds op bezoek bij bewoners van De Bosuil. Daar werd voor ons bevestigd dat de geluidsoverlast enorm is. Een lichte trein, zoals een sprinter, valt qua geluidsoverlast nog wel mee. Maar komt er een lange en zware goederentrein langs, dan is de geluidsoverlast niet te missen. Zeker niet, aangezien de poort niet alleen voor een geluidslek zorgt maar ook nog als een soort megafoon fungeert. De aard van de bebouwing zorgt voor reflecties en versterkingen in het geluid.

Voorzitter, het voorgestelde geluidsscherm reduceert het geluid op de gevel van de huizen met 7dB. En even voor de duidelijkheid: 7 decibel minder lijkt misschien niet zo veel, maar het gaat om een geluidsniveau dat 4 keer minder is. Een groot effect dus!

GroenLinks is daarom nog steeds voor dit geluidsscherm en zal dan ook zeker instemmen met dit voorstel. Voor de bewoners.

Minder te spreken zijn we over de gang van zaken rondom dit project. Voorzitter, vorige week sprak een van de bewoners in. Wij begrepen van hem dat de bewoners slecht zijn geïnformeerd over de gang van zaken. Kunt u bevestigen dat tegen bewoners inderdaad is gezegd dat er vanzelf een aannemer zou verschijnen en dat zij inderdaad via het nieuwe voorstel hebben moeten vernemen dat het scherm er voorlopig niet zou komen. Graag reactie hierop.

Daarnaast, voorzitter, schrokken wij wel van de meerprijs. Dat een offerte te laag is, dat zal iets van alle tijden blijven maar dat het uiteindelijke bedrag bijna 4 keer zo hoog is… Had het college zelf geen twijfels bij de eerste offerte voorzitter? En hoe voorkomen we in de toekomst dat dit verschil zo groot wordt? Ook hier graag een reactie op.

Want op deze manier, zouden we als raad toch moeten gaan twijfelen aan de kwaliteit van voorstellen vanuit het college.

Energietransitie (Van der Pluijm)

Toen we in juni van dit jaar het ambitiedocument voor de energietransitie bespraken, was GroenLinks kritisch over de inhoud maar optimistisch over de mogelijkheden. Wij hebben daarom samen met de Partij van de Arbeid een flink aantal verbeteringen aangedragen bij het college. Door de positieve reactie van de portefeuillehouder waren wij vol goede hoop op een verbeterd voorstel voor de energietransitie.

Enkele ideeën van GroenLinks en PvdA zijn meegenomen in de nieuwe versie van de nota. Denk aan concretere doelstellingen die de gemeente zichzelf oplegt om het goede voorbeeld te geven. Ook gaat er beter gemeten worden waar we nu staan, al kan dat nog wel iets ambitieuzer en directer. Heel fijn vinden we het dat er per duurzaam innovatief project gekeken gaat worden of de gemeente dit wil ondersteunen en subsidiëren. Dat is een duidelijke vooruitgang ten opzichte van het vorige ambitiedocument.

Toch is het jammer, voorzitter, dat de meeste input van GroenLinks en de andere fracties in de raad in de collegereactie toch wat worden weggewuifd. Het ambitiedocument dat er nu ligt wijkt daardoor niet wezenlijk af van wat er in juni lag. De fractie van GroenLinks is daardoor nog steeds zeer kritisch over de plannen van het college. Al was het maar dat deze allemaal voor de zeer korte termijn zijn, maar allesbehalve volwassen.

Zo wordt er in de routekaart wel gesproken over het plaatsen van 3 à 4 windmolens in de Oranjepolder. Uit antwoorden op sjabloonvragen blijkt dat nog niet onderzocht is waar deze zouden moeten komen. Ook is niet duidelijk of windmolens op deze locatie wel mogelijk zijn. GroenLinks vraagt zich af waarom het college niet ook concreter naar locaties als Everdenberg-Oost en rondom de Bavelse Berg heeft gekeken. In het laatste geval kunnen we de krachten zelfs bundelen met Breda.

De Oranjepolder als locatie lijkt voor GroenLinks geen goede keuze. Enerzijds vanwege de nabijheid van natuur, anderzijds vanwege laagvliegroutes van de Luchtmacht. Bovendien zijn de grondeigenaren kennelijk al bezig met Eneco en Shell om de windenergie te exploiteren. Hierdoor kunnen wij als gemeente geen opbrengsten storten in een duurzaamheidsfonds, wat het draagvlak niet ten goede zal komen.

Voorzitter, het plaatsen van nieuwe windturbines gaat hoe dan ook leiden tot protest onder inwoners. Of dat nu terecht is of niet. Tegelijkertijd moeten we in 2022 wel meer energie opwekken via wind om aan de doelstellingen te voldoen. Er staan nu 6 windturbines op Weststad die ieder een vermogen hebben van 2,5MW. Op deze locatie is het mogelijk om 6 grotere turbines met een vermogen van 5MW te plaatsen. Dit zorgt voor een meeropbrengst die gelijk is aan de 3 hoge windturbines die voor worden gesteld in de nota.

De 6 turbines op Weststad zijn eigendom van bedrijven die daar aanwezig zijn. Toch ziet de fractie van GroenLinks hier mogelijkheden voor een goede publiek-private samenwerking. Door als gemeente de windmolens te financieren en een belang te nemen is ‘sociale wind’, waarbij opbrengsten in een fonds worden gestort, bovendien mogelijk. In een motie vragen wij het college om deze mogelijkheid op zijn minst te onderzoeken.

Het college gaat ervan uit dat de volledige warmtevraag van Oosterhout opgelost kan worden met geothermiek. Toch missen we daarbij nog steeds wat achtergrondinformatie. Waar kunnen we dit bijvoorbeeld als eerste toepassen en kunnen we hiervoor gebruikmaken van het al bestaande warmtenet vanuit de Amercentrale. Dit ligt al in enkele buurten in Dommelbergen en zou dus uitgebreid kunnen worden. Wat GroenLinks betreft biedt dit kansen.

Delen van Oosterhout liggen bovendien gunstig voor gebruik van aquathermiek. Oppervlaktewater van het kanaal kan in de winter gebruikt worden om te verwarmen en in de zomer om te koelen. We kunnen hiervoor het Markkanaal en Wilhelminakanaal gebruiken. In Terheijden is men hier al heel druk mee bezig, dus we hoeven het wiel zeker niet opnieuw uit te vinden. Is het college al in gesprek met initiatiefnemers in Terheijden om dit te vertalen naar Oosterhout?

Voorzitter, wat GroenLinks betreft moeten het college en de gemeenteraad er sámen voor zorgen dat zo min mogelijk Oosterhoutse huizen de stap moeten maken naar een all-electric verwarming. De aanpassingen die inwoners daarvoor moeten doen zijn namelijk veel duurder dan bij andere oplossingen. Dit zorgt niet alleen voor weerstand, maar kan ook als effect hebben dat woningbezitters met minder vermogen de overstap niet maken.

Wat de woningbezitters betreft missen we een antwoord op de vraag hoe we particuliere woningbezitters gaan bewegen. Natuurlijk, voorzitter, er is een groot deel dat hun huizen uit eigen beweging verduurzaamt. Maar er is ook een groep die dat niet wil of kan betalen. Hoe gaan we hen helpen? Wat GroenLinks betreft profiteren inwoners hoe dan ook mee van de investeringen die de gemeente doet in hernieuwbare energie. Zoals eerder al aangegeven, door de opbrengsten in een pot te steken die vervolgens een bron zijn voor duurzaamheidsleningen.

In de visie wordt een groot deel van die verantwoordelijkheid weggelegd bij ONE. Zij moeten liefst 100 terajoule energie vergroenen. Een gigantische verantwoordelijkheid voor een vrijwilligersorganisatie die nu met 5 mensen zo’n 200 huizen per jaar bezoekt. Voorzitter, ter vergelijking: het gaat hier om bijna de helft van door Oosterhoutse huishoudens gebruikte energie. Kan het college verantwoorden op basis waarvan deze cijfers tot stand zijn gekomen?

Wat betreft de huurwoningen is Thuisvester zeer goed op weg. Een compliment is op zijn plaats, maar de fractie van GroenLinks vraagt zich af of Thuisvester wel voldoende doet. Natuurlijk is het logisch dat eerst de huizen worden aangepakt waarbij het minste aanpassingen nodig zijn. Maar, voorzitter, wanneer gaat Thuisvester aan de slag met verouderde woningen? Wanneer worden de vele portiekflats volledig verduurzaamd? En heeft het college al eens met Thuisvester gesproken over het inzetten van zonnepanelen op daken van appartementencomplexen? Dit dakoppervlak kan goed gebruikt worden om onze ambities te behalen.
Wat betreft zonnepanelen op woningen van Thuisvester begrepen wij overigens dat huurders hiervoor niet in aanmerking komen als zij in het afgelopen kwartaal een huurachterstand hebben gehad. GroenLinks vraagt zich af of het college bekend is met deze maatregel en is benieuwd of de portefeuillehouder met ons eens is dat dit averechts kan werken. Ook de tarieven die huurders van Thuisvester betalen voor elektriciteit die opgewekt is door hun de panelen op hun huis zijn niet altijd concurrerend. Gaat het college het gesprek aan met Thuisvester hierover?

Voorzitter, kritiek die blijft staan is dat er is gekozen voor een losse aanpak van de energietransitie. Dit terwijl veel zaken die moeten veranderen samenvallen met andere beleidsterreinen. Een heel concreet voorbeeld is de mobiliteitsopgave. We moeten zorgen dat er meer elektrische auto’s komen inclusief de infrastructuur die hiervoor nodig is. Daarnaast willen we zorgen dat mensen vaker de fiets pakken binnen de gemeente. Een heel goed voorstel, maar het vormt wel een spagaat tussen de eerder dit jaar vastgestelde mobiliteitsvisie en de visie op de energietransitie. Een gemiste kans, wat GroenLinks betreft.

Regeren is vooruitzien, voorzitter. Zeker daarom vraagt GroenLinks zich af waarom er is gekozen voor een nota die niet verder kijkt dan 2022. De opgave die we hebben op het gebied van energietransitie is namelijk niet ineens afgelopen met het eindigen van deze collegeperiode. Door deze belangrijke leidraad nu te laten stoppen in 2022 zegt het college eigenlijk ‘wie dan leeft, wie dan zorgt’. Bovendien lopen we het risico dat er weer tot anderhalf jaar in de nieuwe collegeperiode helemaal niets wordt gedaan omdat het nieuwe college nog geen plannen heeft.

Kan de portefeuillehouder beloven dat er nog vóór 2022 een plan komt voor de periode daarna? Bij voorkeur tot 2030 of zelfs 2050. Zodat wij als gemeenteraad én college samen beleid kunnen maken om al onze doelen te behalen.

Voorzitter, ter afsluiting. Om tot dit document te komen is gesproken met veel verschillende organisaties en bedrijven in en buiten Oosterhout. Ook is de gemeenteraad de mogelijkheid gegeven om dit opiniërend te behandelen. Complimenten dus voor het proces. Maar er is wel een heel grote hiaat. Met de inwoners van Oosterhout, Dorst, Den Hout en Oosteind is namelijk niet of nauwelijks gesproken. En zij moeten het beleid dat wij hier verzinnen uiteindelijk wel uit gaan voeren.

We horen graag van de wethouder waarom er tot op heden niets is gedaan met directe inspraak van de inwoners op bijvoorbeeld de routekaart? En we willen graag weten of dit in de toekomst dan wel gaat gebeuren. Kunnen we dan bijvoorbeeld een nieuwe versie tegemoet zien? Immers, we kunnen alleen naar een energieneutraal Oosterhout toewerken als we er állemaal de schouders onderzetten!

Bekrachtiging geheimhouding arbitragevonnis Attero (Van der Zanden)

Voorzitter, al vele jaren is er sprake van juridische procedures tussen afvalverwerker Attero en een flink aantal gemeenten. Kern van de zaak is dat er in een ver verleden toen Attero nog in overheidshanden was contracten zijn afgesloten met betrekking tot de hoeveelheid afval die de gemeenten aan moesten leveren. Door goed scheidingsgedrag van inwoners is de hoeveelheid afval die richting de verbrandingsoven gaat flink afgenomen. In de relatie tussen de gemeenten en Attero is dat nooit een probleem geweest totdat in 2014 Attero verkocht werd aan Waterland, een private investeringsmaatschappij. Waterland betaalde hiervoor toen 170 miljoen euro, keerde zichzelf een jaar later een dividend uit van 183 miljoen euro en heeft Attero inmiddels weer doorverkocht voor ongeveer 750 miljoen euro. Dikke winst dus voor het private equity bedrijf Waterland. 

Nadat Attero aan Waterland verkocht werd, werden er door Attero allerlei juridische procedures richting de gemeentes gestart. Logisch want de overheid was nu niet meer de eigenaar maar een op winst belust private equity bedrijf, wat als enige doel heeft om zoveel mogelijk winst te maken. Het uiteindelijke gevolg is dat er nu een arbitragevonnis ligt, waarbij de gemeentes tot het betalen van een aanzienlijk bedrag aan Attero verplicht worden.  Dit dan onder de voorwaarde dat de vernietigingsprocedure van dit vonnis geen succes heeft.

De geheimhouding gaat over de onderliggende stukken met betrekking tot de procedure zoals die bij het NAI is gevoerd. Artikel 6 van het reglement geeft aan dat de arbitrage vertrouwelijk is en alle direct of indirect betrokken personen tot geheimhouding behouden zijn voor zover openbaarmaking uit de wet of de overeenkomst van de partijen voortvloeit. Dat betekent dat we als raadsleden niets anders kunnen doen dat de geheimhouding te bekrachtigen.

Voor GroenLinks steekt dit om twee redenen:
1)    Uitspraken in procedures waar het om gemeenschapsgeld gaat, zouden gewoon openbaar moeten zijn. Bij een rechtszaak is dat zo, bij een arbitrage niet. Hierdoor is een dergelijke uitspraak en hoe daar toe gekomen is, niet transparant richting de inwoners;
2)    Door de geheimhouding worden eigenlijk de praktijken van dit soort private equity bedrijven, die geen ander doel hebben dan het leegzuigen van bedrijven en het zoveel mogelijk afwentelen van kosten op de samenleving, onder het tapijt gehouden. 

Voorzitter, gezien de regels met betrekking tot de gevoerde arbitrage, kunnen wij niets anders dan met deze geheimhouding instemmen omdat het anders de positie van de gemeente zou schaden. We vinden als GroenLinks dat hierdoor echter wel een zeer onwenselijke situatie ontstaat.