Op 10 september 2006 hebt u schriftelijke vragen ex artikel 41 van het Reglement van Orde van de Oosterhoutse gemeenteraad gesteld over het afleggen van huisbezoek bij de uitvoering van de Wet werk en bijstand. Wij beantwoorden uw vragen als volgt.

1. In het beleidsplan Sociale Zekerheid 2005 (pagina 26) staat dat bij het aanvragen van een bijstandsuitkering er in de meeste situaties een huisbezoek zal plaatsvinden. Welke criteria worden gebruikt om te bepalen of een huisbezoek plaats zal vinden?

2. Op dezelfde pagina staat aangegeven dat bij een heronderzoek een huisbezoek zal plaatsvinden wanneer de situatie daartoe aanleiding geeft? Welke criteria worden gebruikt om te bepalen of bij een heronderzoek een huisbezoek plaats zal vinden?

Het middel huisbezoek wordt ingezet als op basis van een risicoanalyse is vastgesteld dat de aanvrager of uitkeringsgerechtigde tot een groep behoort waarvan objectief is vastgesteld dat er risico is op de verstrekking van onjuiste of niet volledige informatie. Er is dus geen sprake van een ongerichte inzet van het huisbezoek. Een huisbezoek zal ook alleen aan de orde zijn indien de informatie die nodig is voor de bepaling van het recht op uitkering niet zonder dit huisbezoek is te verkrijgen en te verifiëren.

3. Hoeveel huisbezoeken hebben er in 2005 en 2006 plaatsgevonden bij uitkeringsgerechtigden in Oosterhout?

4. Hoe vaak zijn er in 2005 en 2006 sancties genomen naar aanleiding van huisbezoeken bij uitkeringsgerechtigden? Om welke sancties gaat het dan?

5. Kan het ENKEL weigeren van (gedeeltelijke) medewerking aan een huisbezoek van de gemeente al leiden tot het nemen van sancties tegen de desbetreffende uitkeringsgerechtigde?

6. Wat is/zijn de sancties bij het weigeren van (gedeeltelijke) medewerking aan een huisbezoek van de gemeente?

7. Hoe vaak hebben in 2005 en 2006 uitkeringsgerechtigden (gedeeltelijk) medewerking aan een huisbezoek geweigerd?

Het huisbezoek is een instrument dat wordt ingezet bij het reguliere werkproces om te komen tot een beoordeling van het recht op uitkering. Bij de beantwoording van de vragen 1 en 2 hebben wij al aangegeven wanneer dit instrument wordt ingezet. In deze gevallen achten wij het huisbezoek van belang om een rechtmatige uitvoering van de wet te waarborgen. In dit kader heeft er in de afgelopen 1 1/2 jaar (april 2005 t/m september 2006) 314 keer een huisbezoek plaatsgevonden bij 183 aanvragers/uitkeringsgerechtigden. Op grond van de in artikel 17, lid 2, van de WWB, neergelegde inlichtingenplicht is de cliënt verplicht om desgevraagd de medewerking te verlenen die redelijkerwijs nodig is voor de uitvoering van de wet. Ook het verlenen van medewerking aan een huisbezoek valt onder deze medewerkingsplicht. Indien de medewerking niet wordt verleend kan het recht op uitkering niet worden vastgesteld. Dit betekent dat de aanvraag wordt afgewezen of een reeds toegekende uitkering wordt beëindigd. Omdat het huisbezoek een onderdeel uitmaakt van het totale onderzoek van het recht op bijstand vindt geen specifieke registratie plaats van het aantal situaties waarin het niet meewerken aan een huisbezoek tot een bepaald besluit heeft geleid. Het niet meewerken aan een huisbezoek valt onder de categorie "niet voldoen aan inlichtingenplicht". Wel kunnen wij u aangeven dat in 32% van de gevallen waarin huisbezoek heeft plaatsgevonden, is vastgesteld dat er geen recht op uitkering was of was de informatie die bij het huisbezoek naar voren kwam aanleiding om de uitkering te wijzigen.

8. Zijn er in 2005 en 2006 klachten ingediend naar aanleiding van afgelegde huisbezoeken bij uitkeringsgerechtigden ? Zo ja, om hoeveel en wat voor soort klachten gaat het dan hier?

Er is drie keer een klacht ingediend over het afleggen van een huisbezoek. Deze klachten hadden betrekking op het moment van het huisbezoek. Overigens is in geen van de drie gevallen de ingediende klacht gegrond verklaard.

9. Wordt er bij het bezoeken van uitkeringsgerechtigden een onderscheid gemaakt tussen een huisbezoek waarbij de ambtenaar zich gedraagt als bezoeker en een huisbezoek waarbij er concrete aanwijzingen van fraude zijn?

10. Wordt aan de persoon die bezocht wordt duidelijk gemaakt van wat voor soort huisbezoek (zie vraag 9) er sprake is?

Er is een verschil tussen een huisbezoek dat wordt afgelegd in het kader van een regulier onderzoek naar het recht op uitkering en een huisbezoek dat plaatsvindt vanwege een fraude onderzoek door de sociaal rechercheur. De aard van het huisbezoek wordt vooraf kenbaar gemaakt aan de belanghebbende.

11. Welke bevoegdheden heeft een ambtenaar precies bij het doen van een huisbezoek?

12. Welke procedurele waarborgen zijn er om te voorkomen dat een ambtenaar zijn bevoegdheden te buiten gaat?

De ambtenaren die het huisbezoek afleggen mogen zich alleen richten op hetgeen van belang is voor de bepaling van het recht op uitkering. Om dit te waarborgen vindt een huisbezoek altijd plaats door twee personen.

13. Waaraan moeten uitkeringsgerechtigden tijdens een huisbezoek meewerken en waaraan niet?

14. Krijgen ambtenaren die huisbezoeken uitvoeren de opdracht om ook in kasten van uitkeringsgerechtigden te kijken?

15. Wanneer ambtenaren op huisbezoek gaan, welke instructies worden dan aan deze ambtenaren meegegeven om op te letten tijdens het huisbezoek? Als voorbeeld: moeten ambtenaren b. v. letten op de aanwezigheid van "dure" meubels in een woning?

Medewerking aan een huisbezoek kan niet worden afgedwongen. Het niet meewerken aan het huisbezoek heeft echter wel de gevolgen zoals hierboven al omschreven. De ambtenaren die het huisbezoek afleggen moeten altijd verzoeken of ze de woning binnen mogen en kunnen dus niet zonder toestemming van de betrokkene de woning binnentreden. Er wordt geen directe opdracht verstrekt om in kasten te kijken. Om een goed beeld over de woonsituatie te krijgen kan wel aan de betrokkene worden gevraagd orn een kast te openen. De ambtenaren die het huisbezoek afleggen zullen niet zelf kasten openen. Zoals bij de beantwoording van vraag 11 al is aangegeven richt het huisbezoek zich alleen op hetgeen nodig is voor de bepaling van het recht op bijstand. Dit betekent dat er geen specifieke opdrachten worden gegeven om op "dure" meubelen te letten.

16. Op welke manier worden uitkeringsgerechtigden gewezen op hun rechten tijdens een huisbezoek?

Bij aanvang van het huisbezoek wordt de cliënt verzocht om medewerking te verlenen aan het huisbezoek. Zoals hiervoor al is aangegeven mag de woning niet zonder toestemming worden binnengetreden. Tevens wordt de cliënt er op gewezen dat het niet meewerken gevolgen kan hebben voor het recht op uitkering.