Op 9 juli jl. hebt u schríftelijke vragen ex art. 39 van het Reglement van Orde van de Oosterhoutse gemeenteraad gesteld over bestrijding eikenprocessierups. Vanwege de vakantieperiode is het ons niet gelukt de vragen binnen de daartoe gestelde termijn af te handelen. Wij beantwoorden uw vragen als volgt.

Vraag 1. Met welk biologisch bestrijdingsmiddel vindt in Oosterhout de behandeling van eiken plaats?
Antwoord 1. Ter bestrijding van de eikenprocessierups passen wij het middel Xentari toe. Dat is een bacteriepreparaat en daarmee een biologisch bestrijdingsmiddel. De bacteriën produceren in het darmkanaal van rupsen gifstoffen waardoor de rupsen afsterven.

Vraag 2. Welke effecten heeft de toepassing van dit middel op andere organismen en dan met name op de ontwikkeling van andere rupsen-Zvlindersoorten en insecten in zijn algemeenheid?
Antwoord 2. Xentari is alleen werkzaam in het darmkanaal van rupsen. Het middel wordt op de bladeren gespoten en als rupsen daarvan eten komt de bacterie in hun darmkanaal. Door de omstandigheden in de rups raakt de bacterie geactiveerd. Het preparaat bestrijdt alle rupsen maar is ongevaarlijk voor bijen, vlinders en andere insecten. Ook voor zoogdieren is Xentari voor zover bekend ongevaarlijk. Het is onmogelijk zoveel van het middel in te ademen of op te eten, dat er effecten zouden ontstaan. Bij de planning van bestrijdingsmaatregelen wordt rekening gehouden met de aanwezigheid van bedreigde en beschermde vlinders. Daar waar deze voorkomen, wordt dit bestrijdingsmiddel niet toegepast, maar worden later in het jaar eventuele nesten van processierupsen op een andere wijze verwijderd. We bestrijden de processierups overigens ook op andere manieren, al hebben die om verschillende redenen niet de voorkeur om overal te gebruiken. Het gaat dan onder andere om het bestrijden door middel van zuigen en branden, maar dat is erg arbeidsintensief en wordt alleen ingezet op plekken waar er calamiteiten mee zijn. Het (chemisch) fixeren en het uitsnoeien/wegenemen wordt op sommige plekken ook gedaan. Maar dat is ook een arbeidsintensieve optie omdat er dan iemand in de boom moet klimmen om het nest te behandelen en in een zak te doen.

Vraag 3. Welke veiligheidsvoorschriften moeten bij de toepassing in acht genomen worden en dan met name waar het gaat over de blootstelling aan het middel aan derden, zoals aan passerende fietsers en voetgangers en aan de bewoners van aangrenzende tuinen en woningen?
Antwoord 3. Direct contact van de spuitvloeistof met verkeersdeelnemers en omwonenden wordt in principe vermeden, bijvoorbeeld door bespuitingen uit te voeren op verkeersluwe momenten. Daarnaast worden bij de werkzaamheden de voorgeschreven verkeersmaatregelen in acht genomen (conform CROW 96a en b). Er is een bord op de trekker geplaatst waarmee de werkzaamheden worden aangekondigd ("bestrijding eikenprocessierups’). Op deze wijze zijn de werkzaamheden langs de openbare wegen voor passerende fietsers en voetgangers duidelijk en zichtbaar aangegeven. De chauffeur heeft de instructie het spuiten tijdelijk te stoppen wanneer er voetgangers of fietsers passeren. Daarnaast gelden voor de chauffeur de voorzorgsmaatregelen voor het werken met micro-organismen, zoals het gebruik van beschermende kleding en oogbescherming.

Vraag 4. Moet behandeling van alle eiken in de op de gemeentelijke website genoemde straten jaarlijks plaatsvinden?
Antwoord 4. Bomen die in voorgaande járen overlast hebben veroorzaakt, worden opgenomen in het bespuitingsprogramma en andere eiken niet. Als na inventarisatie nieuwe nesten gevonden worden, worden deze mee genomen in de preventieve bestrijdingsronde. In 2018 is ca 25% van ons areaal zomereiken behandeld. Bestrijding van eikenprocessierupsen is gericht op de beheersing van de plaag die ze kunnen vormen in het licht de risico’s voor de volksgezondheid. De bestrijding van rupsen vindt plaats via het blad dat zij eten. De bacteriën en bacteriesporen zitten op het blad maar daar niet aan vast. Regen kan het middel daarom afspoelen en onder invloed van zonlicht breekt het af. Met het vallen van het blad in de herfst, verdwijnt ook het bestrijdingsmiddel uit de boom. Voor een effectieve voorkoming van het ontstaan van irritatie door brandharen van de processierups, is het nodig de rupsen zo vroeg mogelijk te bestrijden en het jonge blad te bespuiten met het bestrijdingsmiddel.

Vraag 5. Wil het college (laten) onderzoeken of er inmiddels efficiëntere en milieuvriendelijkere methoden zijn ontwikkeld ter bestrijding van de eikenprocessierups, zoals bijvoorbeeld het Plant Research International/Universiteit Wageningen daarmee doende is/was
Antwoord 5. Wij werken al met een biologisch verantwoord bestrijdingsmiddel, maar uiteraard staan wij altijd open voor middelen die nog efficiënter en milieuvriendelijker zijn. Er wordt bij de GGD, (regio)gemeenten, brancheverenigingen etc. navraag gedaan of er inmiddels efficiëntere en milieuvriendelijkere methoden zijn ontwikkeld ter bestrijding van de eikenprocessierups, waarbij wij bijvoorbeeld ook kijken naar bestrijding via natuurlijke vijanden van de rups, zoals de koolmees. Ook wordt de status en eventueel de toepasbaarheid van het onderzoek van het Plant Research International/Universiteit Wageningen opgevraagd.