Financiële situatie gemeente

Bij de behandeling van de perspectiefnota in de juni vergadering zag de financiële situatie van de gemeente er niet rooskleurig uit. Een structureel tekort op de begroting voor de komende jaren. Uiteindelijk zijn we met de schrik vrijgekomen. Naar aanleiding van een arbitragezaak hebben de gemeenten in Nederland van de landelijke overheid extra geld ontvangen voor het uitvoeren van de jeugdzorg. Nu is extra geld eigenlijk een verkeerde term, want het gaat om geld wat we voor deze taak gewoon tekort kwamen. Dit doordat bij de overgang van de jeugdzorg naar de gemeente er meteen een stevige bezuiniging vanuit de landelijke overheid is opgelegd. Door dit extra geld is er nu weer sprake van een begroting de structureel in evenwicht is. Maar daarbij zijn de problemen natuurlijk niet opgelost. Denk aan de steeds verder stijgende kosten van Hulp bij het Huishouden zonder dat daar voldoende financiële compensatie tegenover staat vanuit de landelijke overheid. Eigenlijk zijn de financiële problemen van de gemeenten vooral het gevolg van alle nieuwe taken die we gekregen hebben op het gebied van het Sociaal Domein. En het wordt daarbij steeds duidelijker dat de ideologische onderbouwing van deze overheveling (eigen kracht, eigen verantwoordelijkheid) steeds wankeler aan het worden is. De geluiden om de sociale werkvoorziening terug te krijgen worden steeds groter. En verder is het ook duidelijk dat het huidige systeem van bijstand aan het vastlopen is. Het is gewoon te weinig om van te leven en gemeenten moeten zeer streng controleren met een heel controlesysteem tot gevolg. Ook hier krijgen we dus te maken met een systeem dat vast dreigt te gaan lopen. Wat deze onderwerpen betreft zal het afwachten zijn op de keuzes die het nieuwe kabinet gaat maken.

Woonbeleid

“In Nederland bestaat woningnood. Een groeiende groep burgers heeft de wens eigen woonruimte te huren of te kopen maar is hier niet toe in staat. Inmiddels wonen ongeveer 900.000 jong volwassen mensen boven de 21 jaar nog bij hun ouders. Voor modale inkomensgroepen is het zonder hulp van familie niet meer mogelijk een huis te kopen”. Dit citaat staat op pagina 43 van de begroting en laat niets aan duidelijkheid te wensen over. Het is een zeer duidelijke beschrijving van de huidige situatie op de woningmarkt. Een situatie die volledig is vastgelopen. Als gemeente hebben we hier een grote verantwoordelijkheid in. Ten eerste zullen er woningen bij moeten komen. En ten tweede is het vooral van belang dat dit betaalbare woningen zijn. Zowel in de huur- als in de koopsector. Te lang is het bouwen van nieuwe woningen grotendeels aan de markt overgelaten, waardoor niet die woningen gebouwd zijn waar bij veel mensen behoefte aan is. En dat betekent als gemeente weer een actiever grondbeleid gaan voeren. En in de gebieden waar we posities hebben ook echt vooral betaalbare woningen bouwen. We moeten dan accepteren dat we als gemeente niet de hoofdprijs gaan krijgen qua opbrengsten van dit soort bouwprojecten. Het gaat dan vooral om de maatschappelijke taak die we als gemeente hebben om voor een gezonde woningmarkt te gaan. Om dat nogmaals te benadrukken zullen wij een motie indienen waarin staat dat bij plannen die op gemeentelijke grond gerealiseerd gaan worden er sprake is van minstens 40% sociale woningbouw.

Energietransitie:

Zoals al opgemerkt bij de perspectiefnota is de energietransitie een van de grote uitdagingen van het heden en de toekomst. Als gemeente hebben we de verantwoordelijkheid om te zorgen voor het opwekken van voldoende duurzame energie. De omschakeling van een economie gebaseerd op fossiele energiebronnen naar een economie gebaseerd op duurzame energiebronnen is noodzakelijk om de aarde voor ons als mensen leefbaar te houden. Maar er zijn ook andere belangrijke redenen om dit te doen. Fossiele energiebronnen zijn eindig en raken een keer op. We zien nu al dat de vraag naar energie toeneemt en dat zorgt onvermijdelijk voor een stijging van de prijzen. En de gevolgen van die prijzen gaan steeds meer mensen in de portemonnee merken. Het woord “energiearmoede” geeft precies weer wat er hier aan de hand is.

Daarnaast maken we ons met behulp van fossiele brandstoffen ook afhankelijk van allerlei dubieuze regimes. Niet alleen in het Midden-Oosten voor wat de olie betreft, maar ook in een land als Rusland met betrekking tot het gas. De gaskraan wordt door de Russische president ingezet als een politiek drukmiddel. Ook daarom is het van belang dat we op het gebied van energie de regie weer in handen pakken. En dat dient dan op zo’n manier te gebeuren dat we hierbij steeds minder afhankelijk worden van de grote multinationals. Voor GroenLinks heeft in Oosterhout hierbij altijd centraal gestaan dat dit dient te gebeuren via participatie van inwoners. Wij denken dan bijvoorbeeld aan het model van een energiecoöperatie.

De energietransitie moet dus doorgaan. Niet alleen voor het milieu, maar ook om energie in de toekomst betaalbaar te houden en minder afhankelijk te worden van dubieuze regimes.

Sociaal Domein

Voorzitter, we hebben het in deze raad zeer regelmatig gehad over de verkokering binnen het Sociaal Domein. Zeker wanneer mensen problemen op verschillende vlakken hebben (zorg, schulden, inkomen) moet hier als een geheel naar gekeken worden. Ook in de klankbordgroep Sociaal Domein komt dit onderwerp regelmatig ter sprake. En daar is het afgelopen jaar nog iets anders bijgekomen. Zeker door de toeslagenaffaire op landelijk niveau is de manier waarop de overheid met zijn inwoners omgaat, en dan vooral inwoners die hulp van de overheid nodig hebben, extra in de belangstelling komen te staan. Een concreet voorbeeld hiervan op het gebied van het Sociaal Domein is de manier waarop omgegaan wordt met het ontvangen van giften door mensen die in de bijstand zitten. Naar aanleiding daarvan hebben wij hierover in september een aantal schriftelijke vragen gesteld. Vragen waarmee wij vooral duidelijk wilden krijgen hoe dit nu precies werkt in Oosterhout. Wat is toegestaan met betrekking tot giften en wanneer is het niet toegestaan en zal de gift in mindering gebracht worden op de uitkering. De antwoorden van het college geven voor onze fractie geen duidelijkheid wat nu het beleid van de gemeente op dit gebied is. En dan is het dus ook niet duidelijk voor mensen met een uitkering. We zullen op dit onderwerp dan ook terugkomen in de raadsvergadering van 23 november met aanvullende mondelinge vragen.

Maaibeleid

In de raadsvergadering van 22 juni 2021, bij de behandeling van de perspectiefnota, heeft de raad een motie met de volgende tekst aangenomen: “Wanneer daar bij de begroting 2022 ruimte voor blijkt te zijn, de onderdelen B3 (sinusmaaien) en B10 (afstemmen van het maaien op de ontwikkeling van de vegetatie) alsnog toe te voegen aan het maaibeleid”. 

Het college heeft op de sjabloonvraag hierover geantwoord dat in de begroting 2022 extra geld is opgenomen voor de ambities die het college heeft voorgesteld. “Een financiële doorvertaling van deze motie is niet meer gemaakt in de begroting 2022.”

De begroting 2022 sluit met een positief saldo van € 282.000. Ook meerjarig wordt een positief saldo verwacht. Daardoor is voldaan aan de voorwaarde uit de motie. GroenLinks heeft daarom een wijzigingsvoorstel over dit onderwerp ingediend om beide zaken alsnog aan de begroting 2022 toe te voegen. Het college heeft hier een positief advies over gegeven. Samen met Gemeentebelangen dient GroenLinks dan ook een amendement in om beide zaken (totale kosten € 14.200 structureel toe te voegen aan de begroting 2022). AMENDEMENT

Groenonderhoud

Op pagina 94 staat in de begroting het volgende: “Het groenonderhoud wordt overwegend verzorgd door MidZuid. Specifieke kennis over groenonderhoud ontbreekt vrijwel geheel, Dat heeft een nivellerend gevolg voor de samenstelling en uitstraling van het openbaar groen. Te vaak bleek de afgelopen jaren nieuw aangebrachte beplanting daardoor te mislukken”. 

Voorzitter, dit is een buitengewoon stevige conclusie die hier door het college getrokken wordt. En wij schrikken ook van die conclusie. Het onderhoud van het openbare groen (en het kwaliteitsniveau van de openbare ruimte hangt daarmee samen) is al vele jaren een onderwerp van gesprek in Oosterhout en ook binnen deze raad. Wanneer we als gemeente een organisatie inhuren om deze gemeentelijke taak uit te voeren dan moeten we ervan op aan kunnen dat dit op een goede manier gebeurd. Het college zegt nu eigenlijk dat het de afgelopen jaren op dit gebied totaal niet goed gegaan is.  In antwoord op een schriftelijke vraag van GroenLinks zegt het college dat er regelmatig met MidZuid gesproken wordt over de kwaliteit van het werk en dat ook controles plaatsvinden. Wij vinden dit antwoord te algemeen en horen graag van het college een concreet stappenplan (inclusief terugkoppeling naar de raad) waarin aangegeven gaat worden hoe het onderhoud van het openbaar groen verbeterd gaat worden. Het is een goede zaak dat dit door MidZuid gedaan wordt, maar er moet wel een bepaald kwaliteitsniveau geleverd worden. Dat kwaliteitsniveau zou ook permanente aandacht hebben gehad van een stadsecoloog en had daarmee meer geborgd kunnen worden. Als we die stadsecoloog hadden gehad natuurlijk!

Stadsecoloog

De afgelopen drie jaar heeft GroenLinks – en in navolging van ons GBV en D66 - u zeer regelmatig met de nodige motivatie gevraagd om de ‘functie Natuur, Groen en Landschap’ op het gemeentehuis te verstevigen, in de vorm van een ecoloog. De antwoorden op de sjabloonvragen van D66 over de Stadsecoloog zijn niet anders dan we konden verwachten, want opnieuw komen ze neer op: we hebben zelf voldoende kennis in huis en als dat niet zo is, dan huren we het in. Én: we zijn er te klein voor om zelf een ecoloog in dienst te hebben en het past ook niet bij onze ambities en de primaire opgaven en de gevraagde integrale aanpak. 

Voorzitter, opnieuw wordt niet duidelijk welke kennis we dan wél in huis hebben hebben. Hooguit één medewerker, één fte, aan de beleidskant heeft u in dienst voor die omvangrijke opgave van Oosterhout voor de  bevordering en bescherming van Natuur, Groen en Landschap en natuurlijke diversiteit. Dat vinden wij voor een groene gemeente met veel grondgebied wel erg weinig. Op dit moment laten we dit even voor wat het is om hier op een later moment op terug te komen.

Mantelzorgcompliment

GroenLinks is altijd een voorstander geweest van het mantelzorgcompliment. Wij hebben destijds niet ingestemd met het afschaffen ervan. Vanwege de coronasituatie is er in 2020 en 2021 alsnog een mantelzorgcompliment geweest. Beide jaren in de vorm van cadeaubonnen die bij lokale ondernemers besteed konden worden. Dat is door iedereen positief ontvangen en voor GroenLinks een reden om ook in 2022 met het mantelzorgcompliment door te gaan. Het college geeft als antwoord op een gestelde schriftelijke vraag aan dat er onderzoek gedaan gaat worden naar de behoefte van mantelzorgers omtrent de mantelzorgwaardering. Kan het college aangeven wanneer dit onderzoek klaar is en wanneer duidelijk wordt welk beleid er in 2022 gevoerd gaat worden m.b.t. het mantelzorgcompliment?

Heemkundekring

Het GBV heeft een schriftelijke vraag gesteld over de huisvesting van de Heemkundekring. Ze moeten namelijk hun huidige locatie in het Speelgoedmuseum verlaten. Het college geeft aan dat inmiddels een aantal alternatieven aangeboden zijn. Een heemkundekring die zich bezighoudt met de geschiedenis en de gebruiken van onze stad is een belangrijke vereniging die ondersteuning verdiend. Wij horen graag van de wethouder wat op dit moment de stand van zaken is m.b.t. de nieuwe huisvesting van deze organisatie.