Tijdens de raadsvergadering van 18 oktober heeft GroenLinks het woord gevoerd over Hulp bij het Huishouden, de duurzaamheidsvisie, het water- en rioleringsplan, de rioolheffing en het initiatiefvoorstel afschaffing velvergunning.

Hulp bij het Huishouden (Van der Zanden)

Vandaag wordt aan de gemeenteraad gevraagd om met een tweetal voorstellen in te stemmen betreffende Hulp in de Huishouden.

1. Compensatieregeling Hulp bij het Huishouden:

In juli 2016 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen over de Compensatieregeling Hulp bij het Huishouden. Deze motie hield in dat iedereen, onafhankelijk van het feit er wel of geen bezwaar/beroep is ingediend tegen het stopzetten van Hulp bij het Huishouden in de loop van 2015, recht heeft op dezelfde compensatie. Door deze motie is de compensatieregeling zoals het College die begin juli heeft vastgesteld uitgebreid naar de volledige groep mensen, die voor het stopzetten van Hulp bij het Huishouden vanwege de nieuwe WMO, hier recht op had. Uit de raadsnota volgt dat het College de in juli 2016 aangenomen motie op een juiste manier gaat uitvoeren. Voor wat de financiering betreft is het terecht dat dit in eerste instantie uit het WMO budget komt en indien dit niet voldoende is, dat dan de reserve Sociaal Domein aangesproken gaat worden.  GroenLinks zal dan ook instemmen met dit voorstel;

2. Hulp bij het Huishouden vanaf 2017

Een gevolg van de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep, dat Hulp bij het Huishouden een onderdeel is van de WMO 2015, is dat de gemeente Oosterhout Hulp bij het Huishouden weer aan moet gaan bieden als voorziening. Het voorstel om dit te doen als maatwerkvoorziening, is volstrekt logisch naar aanleiding van de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep. Ook met dit voorstel zal de fractie van GroenLinks instemmen.

Voorzitter, in algemene zin willen wij nog tweetal opmerkingen meegeven over de twee voorstellen betreffende de Hulp bij het Huishouden:

1. Niet-gebruik terugdringen:

Bij elke regeling is er altijd sprake van niet-gebruik. Mensen, die er wel recht op hebben, maar er geen gebruik van maken. Naar de mening van GroenLinks is het dan ook van groot belang dat er goede en duidelijke voorlichting over beide regelingen gegeven gaat worden. Niet alleen via de gebruikelijke kanalen van de gemeente, maar ook door gebruik te maken van organisaties die veel contact hebben met mensen, die in aanmerking zouden kunnen komen voor Hulp bij het Huishouden. Denk hierbij aan het Gehandicapten Platform Oosterhout, maar ook aan de verschillende ouderenorganisaties;

2. Alfahulpen:

Met ingang van 2017 komt er een verbod op alfahulp constructies. Het is de laatste jaren maar al te vaak voorgekomen, dat dit soort constructies gebruikt worden om de lonen van mensen die werkzaam bij Hulp bij het Huishouden te drukken. Mensen, die werkzaam zijn in de Hulp bij het Huishouden, moeten hier gewoon op een behoorlijke manier voor betaald worden. Dit is gewoon een echte baan. Wij vragen in het bijzonder dan ook aandacht voor die situaties waar iemand nu Hulp bij het Huishouden krijgt via een alfahulp constructie en dat dadelijk via de gemeente niet meer kan. Dit kan immers leiden tot het moeten veranderen van hulp indien deze alfahulpen niet door een thuishulporganisatie in dienst genomen worden.

 

Initiatiefvoorstel velvergunning (Van der Pluijm)

Bomen zijn belangrijk. Ze zorgen voor een goede luchtkwaliteit en bepalen voor een groot deel het aanzicht van de stad. Dat geldt zeker voor grotere bomen. Juist deze bomen verliezen hun extra bescherming als de plannen van VVD, Gemeentebelangen, CDA en D66 waarheid worden.

Voor GroenLinks is dit dan ook onbespreekbaar. Het gaat namelijk om pure politieke profileringsdrang. Binnen afzienbare tijd komt het college namelijk met een voorstel waarmee het overgrote deel van de bomen in Oosterhout tóch al zonder vergunning gekapt kan worden. Het enige verschil met dit voorstel is namelijk dat beeldbepalende bomen die niet monumentaal zijn, denk aan de Warandelaan en Vlindervallei, en bomen met een diameter van meer dan een halve meter ook zonder meer gekapt mogen worden.

Het vergunningstelsel is met name van belang omdat zo bekeken kan worden of een boom wel geveld mag worden. Zo worden ook de belangrijke bomen die niet op de monumentenlijst staan goed beschermd. De eventuele voordelen van het voorstel van VVD, CDA, D66 en Gemeentebelangen wegen volgens GroenLinks dan ook niet op tegen de nadelen.

Alleen de kettingzaagleveranciers hebben hier baat bij. En natuurlijk, net als de heer Melsen en de andere indieners vertrouwen wij op de Oosterhouter. Niet alle bomen zullen plat gaan. Mensen houden van een groene omgeving. Maar het risico is wel dat meerdere buren individueel beslissen om een boom te vellen. Dan wordt de omgeving toch een stukje grauwer.

De indieners geven nu aan dat de lijst met monumentale bomen uitgebreid kan worden. Wij zijn benieuwd welke criteria hiervoor gaan gelden.

GroenLinks is zeker voor het verminderen van nutteloze regels. Maar als wij naar de APV kijken, dan zien we ook een hoop regels die daarvoor in aanmerking komen. Bijvoorbeeld artikel 2:45. Ik citeer: Het is aan degene die daartoe niet bevoegd is verboden zonder ontheffing van het college zich te bevinden in of op bij de gemeente in onderhoud zijnde parken, wandelplaatsen, plantsoenen, groenstroken of grasperken, buiten de daarin gelegen wegen of paden. Einde citaat. GroenLinks is benieuwd hoeveel ontheffingen hiervoor worden aangevraagd en of er gehandhaaft wordt. Zo nee, dan kan de regel wel verdwijnen.

Voorzitter, de velvergunning is wat GroenLinks betreft juist geen nutteloze regel. Het is goed dat per boom wordt bekeken of die geveld mag worden. Zeker gezien het feit dat het college binnenkort met de versoepeling van de velvergunning uit 2013 gaat starten, is het bovendien een nutteloos initiatiefvoorstel. Er wordt dan alleen winst behaald uit het kappen van belangrijke bomen.

 

Duurzaamheidsvisie (Van der Pluijm)

Deze bijdrage is gezamenlijk voorbereid door drie fracties: Partij van de Arbeid, D66 en GroenLinks. Drie partijen die een duurzamere wereld een zeer warm hart toedragen. Ook drie partijen die blij zijn dat er in Oosterhout nu eindelijk een duurzaamheidsvisie op tafel komt. Want dat werd eerlijk gezegd wel eens tijd.

En voorzitter, laten we duidelijk zijn: Het rijk hanteert namelijk pittige doelstellingen. Het is logisch dat de gemeente Oosterhout die overneemt. Ze moet immers wel. Maar eigenlijk missen D66, PvdA en GroenLinks wel een beetje ambitie. Zo vragen wij ons af of het doel van 30 procent CO2-vermindering in 2020 wel gehaald gaat worden met enkel de punten die in de nota genoemd worden. Wij zijn ervan overtuigd dat er méér nodig is.

Ook zijn de punten die door het college in de nota worden genoemd weinig concreet. GroenLinks, PvdA en D66 dienen daarom hierbij een motie in waarin wij het college oproepen om met ambitieuzere en meer concrete acties te komen. Die activiteiten moeten dan bovendien SMART geformuleerd zijn. Zo kunnen we tijdens het proces zien of we nog wel op de goede weg zitten.

PvdA, GroenLinks en D66 vinden het belangrijk dat we over enkele jaren kunnen stellen dat de doelstellingen behaald zijn. Maar het is ook van belang om het effect van de genomen maatregelen vast te stellen. Het zou namelijk zo kunnen zijn, dat de CO2-uitstoot wel voldoende achteruit is gegaan, maar dat dit eigenlijk vooral komt doordat Oosterhouters en bedrijven autonoom minder zijn gaan verbruiken. Tegenovergesteld kan ook: Dat het doel niet gehaald is, maar dat de maatregelen van het college goed zijn uitgevoerd. Ook dit komt naar voren in onze motie.

In de nota wordt er gerefereerd aan de Gemeentelijke Duurzaamheidsindex (GDI), maar hiermee wordt verder niets gedaan, een gemiste kans, want dit is een goed instrument om de ambities naar boven bij te stellen en waarmee tegelijk de doelen SMART zijn in de vorm van kengetallen. Zo zouden we bijvoorbeeld van Oosterhout een ‘TOP-40’gemeente kunnen maken.

Voorzitter. Punt 2: Wij begrijpen dat we niet alles tegelijk kunnen aanpakken, maar de prioriteit moet liggen bij de aanpak van de CO2-uitstoot, daar dit een proces is van decennia. Als stip aan de horizon stellen wij dat in 2050 een CO2-reductie van 100 procent wordt gerealiseerd ten opzichte van 1990. We dienen daarvoor dan ook een amendement in.

D66, GroenLinks en PvdA hebben regelmatig gepleit voor een duidelijke stip aan de horizon: Een volledig CO2-neutrale gemeente. Het is bedroevend dat nu wordt gestreefd naar 80 tot 90 procent vermindering. Juist dat punt aan de horizon is belangrijk om een échte cultuurverandering te maken. Wanneer je als gemeente CO2-neutraal wilt worden, moet je overal rekening mee houden. Van het bouwen van speeltuinen tot de koffieautomaat. Met de plannen zoals die er nu liggen, blijft een marge.

In dat licht is het ook duidelijk dat er snel werk gemaakt moet worden van een langjarige duurzaamheidsvisie. GroenLinks, PvdA en D66 zien nu dat er alleen voor deze collegeperiode wordt gekeken en dat de verdere uitwerking op het bordje van een volgend college wordt geschoven. Als we écht stappen willen maken en écht het einddoel willen halen, hadden we gisteren al van start moeten gaan. Dat moet los staan van partijpolitiek. Klimaatverandering en de daarmee samenhangende noodzaak tot een duurzamere samenleving is immers niet zomaar een mening, maar een feit.

Voorzitter, ten derde: PvdA, D66 en GroenLinks hebben ook onze twijfels over het proces. Wij menen dat er te weinig is gedaan aan verbindend bestuur. Het college heeft alleen gesproken met partijen waarmee zij al samenwerkt. Dit terwijl andere meningen ook heel duidelijk tot andere inzichten kunnen leiden. Zo denken wij aan al die Oosterhouters met zonnepanelen, die eigenlijk al zelf een energieproducent zijn. Die zullen een mening hebben. Ook is het vreemd dat partijen als de Milieuvereniging en IVN niet uitgenodigd zijn.

Wij dienen daarom een amendement in, zodat het proces van inspraak opnieuw gedaan kan worden. Zo komt het college misschien tot andere uitgangspunten.

Voorzitter, ik kom tot een afronding: Het is de laatste tijd ook in de landelijke politiek veel over duurzaamheid gegaan. Het gaat dan vooral om cijfers en om rekenmodellen. Die zijn belangrijk om te zien waar we staan, maar afhankelijk van het rekenmodel vertellen ze niets.

Uiteindelijk gaat het om het veranderen van gewoonten. Niet alleen binnen de gemeente, maar ook onder inwoners. De gemeente heeft een belangrijk aandeel in het aansporen van de Oosterhouters om groener te gaan leven. D66, PvdA en GroenLinks betwijfelen of dit met dit pakket aan maatregelen gaat lukken, maar horen graag waarom het college een andere mening is toegedaan.

Uiteindelijk moeten we als Oosterhout het doel hebben om een prettige leefomgeving te behouden in de toekomst. We doen dit dus niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze kinderen, kleinkinderen en al die generaties na hen.

Voorzitter, tot slot valt het GroenLinks, PvdA en D66 op dat het in de nota gaat over het budget wat er is. Dat is een erg klein budget en dat is jammer. Het gaat hier namelijk niet om kosten maar om een duidelijke investering: Het wordt terugverdiend. Niet alleen financieel -het rendement is erg groot-, maar ook om een investering in de kwaliteit van leven van de volgende generaties.

 

Water- en rioleringsplan (Van der Pluijm)

Het klimaat verandert. Dat uit zich onder anderen in extremer weer waarbij er veel meer neerslag valt. We hebben in juni en juli in Brabant kunnen zien dat dit zeer negatieve gevolgen kan hebben.

Bovendien is er een andere trend in Nederland: Tuinen bestraten. Onderhoudsvriendelijk en lekker praktisch. Maar de combinatie van extremere regenval en volledig betegelde tuinen is funest. Het regenwater kan niet weg. Dat zorgt er dan weer voor dat al het water terecht komt in het riool, waardoor de capaciteit daarvan onder druk komt te staan.

De gemeente Oosterhout geeft het goede voorbeeld met een goede waterberging, maar de particuliere tuintjes zijn alles bij elkaar véél groter dan de openbare ruimte. De regen zal hier dus ook weg moeten kunnen stromen zonder in het riool terecht te komen. De grond kan veel water aan, waardoor een tuin zonder tegels positief is voor de waterhuishouding in Oosterhout.

Als er minder regenwater in het riool terechtkomt, zal de capaciteit minder onder druk komen te staan en dat kan dan weer leiden tot lagere kosten voor de riolering in Oosterhout. Op die manier kan in de toekomst zelfs de rioolheffing omlaag.

Voorzitter, GroenLinks dient hierbij een motie in waarin we het college oproepen om de Oosterhouter bewust te maken van de risico's van betegelde tuinen. Daarnaast verzoeken we het college om mensen aan te sporen hun tuinen te 'onttegelen'.

 

Rioolheffing (Van der Zanden)

Voorzitter, in het Coalitieakkoord 2014 – 2018 geven de vier coalitiepartijen aan dat ze de komende vier jaar gaan zoeken naar verbreding binnen de gemeenteraad en dat allerlei onderwerpen niet meer in het traditionele stramien van coalitie en oppositie behandeld zouden moeten worden. De rioolheffing is een onderwerp waarvoor dit in elk geval niet geldt. De coalitiepartijen en het College hebben dit in de achterkamertjes afgehandeld en daarmee de gemeenteraad feitelijk buiten spel gezet. Het raadsdebat dat vanavond plaats gaat vinden, is eigenlijk zinloos omdat de uitkomst toch al vaststaat.

Kunnen het College en de coalitiepartijen aangeven waarom zij er niet voor gekozen hebben om in het kader Verbindend Bestuur met de hele gemeenteraad te gaan praten over mogelijke oplossingen voor het door hun opgemerkte probleem bij de rioolheffing?

Voorzitter, op 23 september zijn de raadsleden geïnformeerd over het voorstel van het College met betrekking tot de rioolheffing. Eén week eerder, is het voorstel betreffende de rioolheffing echter al besproken op de ledenvergadering van de SP Oosterhout en daar is wat GroenLinks betreft volledig in orde. Op het moment dat raadsvoorstellen buiten het gemeentehuis besproken gaan worden, hoort daar echter wel bij, dat de hele gemeenteraad daar over geïnformeerd wordt. Op 16 september had het College dus een brief naar de hele gemeenteraad moeten sturen, met de inhoud van dit voorstel.

Is burgemeester Huisman, in zijn functie als voorzitter van de gemeenteraad, het eens met het feit dat alle raadsleden gelijktijdig geïnformeerd moeten worden over raadsvoorstellen? En wil hij er bij het College op aandringen dat in de toekomst de gemeenteraad gelijktijdig geïnformeerd wordt, als raadsvoorstellen buiten het gemeentehuis besproken gaan worden en dat situaties zoals bij deze nota over de rioolheffing dus niet meer voor mogen komen?

Voorzitter, sinds het systeem van de rioolheffing veranderd is en bedrijven betalen op basis van hun watergebruik en niet meer op basis van het aantal werknemers is er sprake van een buitengewoon hardnekkig misverstand, namelijk dat bedrijven te veel betalen voor het gebruik van het riool. Een misverstand dat vanuit de hoek van Gemeentebelangen zeer vaak herhaald is en inmiddels zijn steeds meer raadsleden bevangen door de rioolheffingsobsessie van Gemeentebelangen in het algemeen en de heer Kastelijns in het bijzonder. En deze obsessie heeft ook het College volledig in haar ban gekregen. Zo geeft wethouder van der Helm op 29 september 2016 in BN De Stem aan “Als we niets hadden veranderd, dan zouden bedrijven wel heel erg zwaar belast worden”.

Bij de schriftelijke vragenronde heeft GroenLinks opgevraagd hoe het zit met de opbrengsten van de rioolheffing. In 2014 betaalden bedrijven in Oosterhout aan rioolheffing € 1,65 miljoen. Als het systeem van 80/20 gehandhaafd zou blijven, zouden bedrijven in 2017 gezamenlijk € 1,1 miljoen aan rioolheffing betalen. Met andere woorden, bij handhaving van de verhouding 80/20 betalen bedrijven in 2017 t.o.v. 2014 ongeveer € 550.000 minder aan rioolheffing. Ze betalen dus minder en niet meer aan rioolheffing;

Kan de wethouder aangeven waarom hij in BN De Stem heeft gezegd dat bedrijven zwaar belast gaan worden als het systeem niet aangepast wordt, terwijl bedrijven t.o.v. 2014 juist flink minder rioolheffing zijn gaan betalen?

Voorzitter, als burgers 90% van de rioolkosten betalen en bedrijven 10% dan zou je dat eerlijk kunnen noemen als burgers ook 90% van het water verbruiken en bedrijven ook 10% van het water verbruiken?

  1. Volgens de website van Brabant Water verbruikt een persoon gemiddeld 46 kubieke meter water per jaar.  Oosterhout heeft ongeveer 54.000 inwoners. De Oosterhoutse huishoudens gebruiken dan samen ongeveer 2,5 miljoen kuub water per jaar.
  2. In de raadsnota staat dat bedrijven in 2017 ongeveer 450.000 kuub water verbruiken. In werkelijkheid is dit meer. Bedrijven die minder dan 500 kuub water gebruiken zitten hier niet bij. En als een bedrijf meer dan 100.000 kuub water verbruikt wordt het verbruik boven dit plafond niet meegeteld.

Voorzitter, de werkelijkheid is ook hier anders. Bedrijven zijn verantwoordelijk voor flink meer dan 10% van het totale waterverbruik in Oosterhout, maar hoeven slechts 10% van de kosten van de rioolheffing te betalen. Bedrijven betalen daardoor minder dan op basis van hun verbruik redelijk zou zijn. Burgers betalen daardoor meer dan op basis van hun verbruik redelijk zou zijn. Hiermee volgt het Oosterhoutse College een trend, die overal zichtbaar is. Burgers betalen een steeds groter deel van de belastingen en heffingen en bedrijven een steeds kleiner deel. Dit is een kenmerk van neoliberaal beleid.

Voorzitter, de fractie van Gemeentebelangen heeft in deze zaak buitengewoon slim gebruik gemaakt van het feit dat door een verandering van de begrotingsregels de totale rioleringskosten flink gedaald zijn. De verandering van 80/20 naar 90/10 wordt nu versluierd door het feit dat de totale kosten flink gedaald zijn. Daardoor lijkt het alsof er niets aan de hand is. Overigens had de fractie van Gemeentebelangen dan nog wel wat beter kunnen onderhandelen, want als gekozen was voor het systeem 100/0 dan waren de inwoners van Oosterhout er nog op vooruit gegaan en hadden ze in 2017 nog steeds minder voor het riool hoeven te betalen dan in 2016. (Ongeveer € 1,- per jaar per huishouden).

Voorzitter, is hiermee nu een einde gekomen aan een lange discussie? Natuurlijk niet. Op het moment dat de rente weer gaat stijgen, zorgen de nieuwe begrotingsregels ervoor dat ook de rioolheffing weer gaat stijgen, zowel voor inwoners als van bedrijven. Op dat moment gaan burgers pas echt merken wat er vanavond besloten is. En dan verwacht GroenLinks dat Gemeentebelangen opnieuw zal gaan vragen om een aanpassing van het systeem, zodat de kosten voor bedrijven niet gaan stijgen. En waar gaan we dan uitkomen? 95/5, 100/0 of misschien zelfs 105/-5? Wie het weet mag het zeggen.

Voorzitter, het zal duidelijk zijn dat de fractie van GroenLinks geen behoefte heeft aan het nu voorliggende raadsvoorstel. Wij zullen hier dan ook niet mee instemmen.