Tijdens de raadsvergadering van 15 november heeft GroenLinks het woord gevoerd over de invoering van DIFTAR, de Woonvisie en het Beleidsplan Sociale Zekerheid.

0110065 Woonvisie 2011-2016 (Van Bruchem)

Zoals wij ook al bij de opiniërende behandeling in juli hebben gezegd, is GroenLinks blij met de flexibiliteit van de visie en de jaarlijkse evaluatie en bijstelling die wordt aangekondigd. GroenLinks is een voorstander van het meer vraaggericht werken, zoals ook in de woonvisie is aangegeven. In juli hebben wij voorgesteld om in de bouwraad ook toekomstige gebruikers op te nemen. In de raadsnota vinden wij niets terug over de samenstelling van de bouwraad, daarom aan de wethouder de vraag welke groepen toekomstige gebruikers in de bouwraad zijn vertegenwoordigd?



Zoals wij ook al in juli genoemd hebben en ook in de woonvisie is aangeduid wordt de grootste vraag verwacht naar goedkope koopwoningen. Daarnaast kan het tekort aan duurdere huurwoningen problemen op gaan leveren, omdat de doorstroming in dat geval beperkt blijft. De economische ontwikkelingen en recente prognoses versterken dit beeld en de problemen zullen alleen maar groter worden.

De maatregelen die hiervoor in de woonvisie zijn opgenomen zijn heel ‘zacht’. Zo komt er een pilot voor goedkope koopwoningen en worden er waar mogelijk afspraken gemaakt met Thuisvester over de huurwoningen,

Wij hebben in juli voorgesteld om ook voor deze goedkopere koopwoningen expliciet een percentage in de verdeling van woningen op te nemen. Het college wil niet verder gaan dan een pilot voor goedkope koopwoningen en op basis daarvan de woonvisie eind 2012 aanpassen. GroenLinks kan zich voorstellen dat het op dit moment nog niet duidelijk is wat de haalbaarheid is om goedkope koopwoningen (van minder dan € 150.000,-) te bouwen en dat het daarom lastig kan zijn om hier nu al een percentage aan te koppelen. Wij zullen daarom de eerste evaluatie van de woonvisie in 2012 afwachten en worden graag periodiek op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen rond de pilot goedkope koopwoningen. Kan de wethouder ons toezeggen dat wij hierover tussentijds meerdere malen over worden geïnformeerd en dat de evaluatie en eventuele aanpassingen van de woonvisie in het najaar van 2012 aan de raad wordt voorgelegd?



Ten slotte hebben wij ons in juli ook al over uitgesproken over de verwarrende cijfers in de jaarverslagen over de woningbouw.

Het is vreemd dat er geen recente cijfers zijn. Hoe kan het dat in september 2011 de meest recente cijfers een jaar oud zijn. Dit bevreemdt ons zeer. Op onze schriftelijke vraag naar de reden hiervan was het antwoord dat er niets recenter is. Wat ons betreft geen antwoord maar een herhaling van de vraag.

In het jaarverslag 2010 staat dat er 112 woningen zijn gebouwd in de bij de woonvisie gevoegde bijlage staat dat er in 2010 78 woningen (worden) gebouwd. Er zijn dus wel degelijk recentere cijfers. Graag horen wij van de wethouder waarom er geen recentere cijfers zijn opgenomen in de Woonvisie. Wij vinden dat de cijfers in het najaar van 2012 wel actueel moeten zijn. Het wordt anders wel heel lastig om op dat moment de woonvisie te evalueren en bij te stellen. Kan de wethouder dit toezeggen?



0110076 Onderzoek invoering tariefdifferentiatie naar rato van aanbod (Van Bruchem)

GroenLinks is positief over het raadsvoorstel en het uitgevoerde onderzoek. Wij vinden het onderzoek zeer uitgebreid en goed onderbouwd. GroenLinks is in het verleden wel eens sceptisch geweest over Diftar. Het nu voorliggende voorstel biedt volgens ons een heel goede kans om het afval vergaand te scheiden wat leidt tot een meer duurzaam Oosterhout en biedt daarnaast financiële voordelen voor de inwoners.



Wij hebben de overtuiging dat voor de vele risico’s en verdere kritiekpunten die in het verleden over Diftar zijn geuit in het voorliggende raadsvoorstel goede oplossingen worden geboden.

Uitgangspunt en heel principieel voor GroenLinks is dat, al de gescheiden fracties gratis en op een, voor de burger, niet te belastende wijze worden ingezameld. Wij zijn van mening dat daaraan in dit voorstel wordt voldaan. De frequentie van ophalen van de diverse fracties wordt gehandhaafd en voor kunststof zelfs verhoogd en daarnaast komen er nog verschillende inzamelpunten in de wijk bij.



GroenLinks heeft ook enkele kritiekpunten.

Zo maken wij ons ook bij dit raadsvoorstel wel zorgen over de communicatie. Over de Diftar is afgelopen periode na artikelen in de pers en diverse reacties van burgers weer de nodige commotie ontstaan. Wij vragen het college dan ook om vrijwel direct na het besluit wat wij nu nemen de burgers in Oosterhout  nader te informeren en in ieder geval op de site van de gemeente een pagina met de juiste informatie op te nemen.

Verder is het zaak dat de gemeente adequaat en met de nodige snelheid reageert op vragen van burgers.



Een tweede belangrijk punt is het risico op dumpafval. Alhoewel het college, op basis van resultaten van andere gemeenten, zegt dat de toename van dumpafval beperkt zal zijn, bestaat er naar onze reden toch een kans dat dit uit de hand zal lopen. Ook hier is een juiste communicatie naar de burgers op zijn plaats. Iedereen in Oosterhout moet de kans krijgen/hebben om dumpafval snel te kunnen melden en vervolgens zal de gemeente zorg moeten dragen voor een snelle verwijdering. Vooral voor de natuurgebieden van Oosterhout voorzien wij problemen. In juni hebben wij het college al gevraagd om tijdens de onderzoeksfase in overleg te gaan met de eigenaren van de gebieden (Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer).  Wij lezen hierover niets terug in de raadsnota, zijn deze instanties betrokken geweest en trekken zij dezelfde conclusies als het college?

GroenLinks vraag het college de raad periodiek en uitgebreid te informeren over de hoeveelheid dumpafval, na invoering van het Diftar systeem.



Een derde punt is het medische afval. Wij hebben begrepen dat inwoners die te maken met een grote hoeveelheid medisch afval hiervoor aparte zakken kunnen aanvragen (met een doktersverklaring) die gratis worden opgehaald. Ook dit is een punt dat helder en duidelijk naar de burgers moet worden gecommuniceerd, zodat er geen onnodige onrust ontstaat.



Het vierde punt is de invoertermijn oftewel de gewenningsperiode. Wij zijn van mening dat de juiste periode sterk afhangt van de wijze van communicatie door de gemeente en de termijn waarop aan alle voorwaarden (aanpassing milieuwerf, extra inzamelplekken) kan worden voldaan. Deze communicatie moet naar onze mening zeer zorgvuldig gebeuren. Dus niet pas in mei of juni van 2012, maar al vanaf volgende maand. Het college wil op 1 januari starten met de gewenningsperiode en op 1 juli definief Diftar invoeren. GroenLinks vindt dit niet haalbeer: de milieustraat wordt pas in de zomer opgeleverd en zonder deze is een goede evaluatie/niet mogelijk.

GroenLinks vindt de resultaten/evaluatie van de gewenningsperiode eerst moeten worden gerapporteerd aan de raad voordat tot daadwerkelijke volledige invoering van Diftar wordt overgegaan. Hierbij kunnen dan, indien nodig nog kleine verbeteringen of aanpassingen aan het Diftarsysteem worden aangebracht. Ook zou op dat moment kunnen worden gekozen om de daadwerkelijke invoering alsnog uit te stellen.



Tenslotte over de privatisering. Wij zijn heel blij dat het college heeft besloten af te zijn van de privatisering van de afvalinzameling. Privatisering van dergelijke diensten van algemeen maatschappelijk belang heeft naar onze mening zelden positief uitgepakt.

0110077 Herijking Beleid Sociale Zekerheid (Van der Zanden)

Voorzitter, in de beantwoording van een schriftelijke vraag van GroenLinks over het feit of er wel voldoende middelen zijn om nog een goed beleid te voeren op het gebied van Sociale Zekerheid zegt het College: “het budget dat wij in 2012 voor de verstrekking van uitkeringen zullen ontvangen van het Rijk zal evenals in 2011 ontoereikend zijn om de uitkeringslasten te dekken. Ook ten aanzien van het re-integratiebudget maken wij ons grote zorgen over de toereikendheid hiervan.” Volgens de VNG moeten de Nederlandse gemeenten in 2011 in totaal € 669 miljoen bijleggen op het betalen van bijstandsuitkeringen. In Oosterhout worden mensen een te grote afstand verwezen naar WMO- en welzijnsvoorzieningen. GroenLinks is dan ook van mening dat met de huidige financiële middelen van het Rijk er geen goed beleid meer gevoerd kan worden op het gebied van de Sociale Zekerheid. Door middel van een motie zullen wij de Raad vragen deze uitspraak te ondersteunen, hiervan het Rijk in kennis te stellen en de andere gemeenten te vragen deze uitspraak ook te ondersteunen. Op deze manier kan het niet langer.



Voorzitter, GroenLinks wil verder nogmaals wijzen op het belang van duidelijke communicatie richting mensen met een bijstandsuitkering. Ook moet het voor iedereen duidelijk zijn op welke manier een bezwaarschrift ingediend kan worden wanneer iemand het niet met een bepaald besluit eens is. Vanuit de Cliëntenraad Sociale Zekerheid hebben wij signalen ontvangen dat dit nog niet duidelijk genoeg is.



Voorzitter, ik zal nu nader ingaan op een viertal belangrijke punten in deze nota.



1)    Termijn van 4 weken

Het College wil mensen die een bijstandsuitkering aanvragen vier weken laten wachten totdat ze een uitkering gaat verstrekken, behoudens acute noodsituaties. Na die vier weken wordt de uitkering dan wel met terugwerkende kracht uitbetaald. Uit alle economische statistieken blijkt echter dat het aantal mensen dat werk zoekt respectievelijk een uitkering heeft vele malen groter is dan het aantal openstaande vacatures. We zullen dus als gemeente gewoon moeten accepteren dat mensen een uitkering aan komen vragen en ook als ze er alles aan gedaan hebben niet aan het werk kunnen komen. Mensen kunnen immers niet solliciteren naar werk wat er niet is. En zo zit ons economische systeem nu eenmaal in elkaar. Periodes van hoogconjunctuur en weinig werkeloosheid worden afgewisseld door periodes van laagconjunctuur en veel werkeloosheid. Hoe streng de regels op uitkeringsgebied ook zijn, dat verandert daar niets aan. Verder heeft het College naar de mening van GroenLinks binnen het bestaande beleid voldoende mogelijkheden om maatregelen te nemen indien mensen onvoldoende solliciteren naar werk. De termijn van 4 weken heeft voor GroenLinks geen toegevoegde waarde. Wij zullen dan ook een amendement indienen om deze termijn van 4 weken niet toe te passen, voor zover dit wettelijk mogelijk is.



2)    Handhaven huidige handhavingsbeleid

Het huidige handhavingsbeleid zoals dat is vastgelegd in verordening biedt het College naar de mening van GroenLinks voldoende mogelijkheden om indien nodig misbruik van uitkeringen tegen te gaan. Het College stelt nu voor dat wanneer een uitkeringsgerechtigde zich niet houdt aan de verplichtingen die aan een uitkering verbonden zijn er onmiddellijk moet worden over gegaan tot het opleggen van sancties. Als er sprake is van fraude of misbruik is het duidelijk dat meteen sancties moeten volgen. Maar iedereen kan wel eens een keer wat vergeten. Mensen kunnen wel eens een fout maken. Als er dus niet aan een verplichting voldaan wordt, is er dus niet onmiddellijk sprake van kwade wil. Een hersteltermijn en/of een schriftelijke waarschuwing zijn dan niet meer dan logisch. Zeker wanneer het de eerste keer is dat zoiets gebeurd. Het dan onmiddellijk overgaan tot sancties vindt GroenLinks te ver gaan. GroenLinks dient dan ook een amendement in om het huidige handhavingsbeleid te handhaven.



3)    Jij maakt de stad is niet voor goedkope arbeid

Voorzitter, het College vindt dat iedereen een reden moet hebben om uit bed te komen. Het College gaat voor uitkeringsgerechtigden starten met “Jij maakt de stad”. Uitkeringsgerechtigden hebben nu dus blijkbaar geen reden om uit bed te komen en daarom is dit project nodig. Op deze manier wordt door het College het beeld van de luie uitkeringsgerechtigden weggezet, die toch maar vooral lang in bed blijft liggen. Stigmatiserend en niet constructief naar de mening van GroenLinks. Het is al langer gebruikelijk om mensen met een uitkering werkzaamheden te laten verrichten. Voor de invoering van de WWB gebeurde dat via de Melkertbanen met een salaris tot maximaal 120% van het Minimumloon. Na invoering van de WWB werd het in Oosterhout Work-First, tegen betaling van het minimumloon. En dadelijk worden mensen dus aan het werk gezet onder het minimumloon. Naar de mening van GroenLinks is hier vooral sprake van een morele kwestie. Als samenleving zijn we blijkbaar niet meer bereid om voor bepaalde werkzaamheden het salaris te gaan betalen wat hier voor staat. Voor GroenLinks is een ding ononderhandelbaar. Voor werk dient minimaal het minimumloon betaald te worden. Uit de antwoorden van het College wordt GroenLinks niet echt duidelijk wat het project “Jij maakt de stad” nu precies in gaat houden. Als mensen met een uitkering gestimuleerd worden om vrijwilligerswerk te doen, vinden wij dat prima. Wanneer het project “Jij maakt de stad” gebruikt gaat worden om mensen aan het werk te zetten dient dit naar de mening van GroenLinks enkel te gebeuren als er sprake is van een op de persoon gericht reintegratiemiddel met concrete op de persoon gerichte doelen en een afgebakende tijdsduur. De doelstelling moet zijn dat de persoon hierna beter geschikt is voor de arbeidsmarkt. Dus geen structurele werkzaamheden tegen betaling van een uitkering zonder duidelijke doelen en termijnen. Want dan is er gewoon sprake van het aan het werk zetten van mensen onder het minimumloon. Wij dienen hierover een amendement in.



4)    Social Return

In deze raadsnota wordt voor het grootste deel ingegaan op allerlei zaken die bijstandsgerechtigden moeten gaan doen om aan werk te geraken. Het is een open deur, want je kunt pas een baan krijgen als een werkgever je die geeft. En juist dit aspect is in de nota onderbelicht gebleven. Volgens GroenLinks zijn er voor de gemeente op dit gebied zeker mogelijkheden. Namelijk via het aanbestedingsbeleid. In verschillende gemeenten zoals b.v. Den Bosch is inmiddels het begrip “Social Return” ingevoerd. Dit houdt concreet in dat wanneer er bij gemeentelijke opdrachten Europees aanbesteed gaat worden de opdrachtnemer verplicht is om een bepaald percentage van de aanneemsom (meestal 5%) te besteden aan het inzetten van werkzoekenden, leerwerkstages aan jongeren of WSW’ers. Tegen betaling van de geldende CAO natuurlijk. In de praktijk gebeurt dit vooral bij aanbestedingen in de sectoren bouw, infrastructurele werken en onderhoud, groenvoorziening, schoonmaak, catering en zorg. Op deze manier wordt naar de mening van GroenLinks ook een reëler perspectief op werk geboden aan uitkeringsgerechtigden. In de nota Inkoop- en Aanbestedingsbeleid van de gemeente Oosterhout staat hierover al een passage. Uit navraag is GroenLinks gebleken dat van deze mogelijkheid nog geen gebruik gemaakt is en dat er ook geen uitvoeringsregels op dit gebied zijn. Wij zullen hierover een amendement indienen om dit in de raadsnota te laten opnemen alsmede een motie waarin wij het College verzoeken om met uitvoeringsregels op dit gebied te komen.