Voorzitter, geld uitgeven is niet moeilijk, maar niet te veel geld uitgeven is een stuk moeilijker. Om te voorkomen dat je aan het eind van de maand in het rood staat, maak je een begroting. Een begroting is niets anders dan een lijstje met de inkomsten en uitgaven voor die maand. Als je van te voren vaststelt wat je uit mag geven, is het makkelijker om rond te komen. De meeste mensen maken een sluitende begroting. Een sluitende begroting is een begroting waarbij de geschatte inkomsten en de geschatte uitgaven aan elkaar gelijk zijn. Hierbij heb je het risico dat je geen geld meer over hebt voor onvoorziene uitgaven.
Als op een begroting de uitgaven groter zijn dan de inkomsten, moet je op zoek naar een oplossing. Je moet op zoek naar de overbodige uitgaven en die eruit halen. Als dat niet helpt is het handig om de aankopen die je niet meteen nodig hebt uit te stellen. Als je alle inkomsten en uitgaven opgeschreven hebt, tel je de inkomsten en uitgaven op en trek je ze van elkaar af. Nu zie je wat je overhoud of wat je te veel uit zal geven. Als je op een te hoog bedrag uitkomt kan je in de leuke dingen minderen. Je eindigt de begroting met een overzicht van wat je overhoudt op de bankrekening.
En wanneer je in januari merkt dat je in maart en april geld tekort gaat komen, dan neem je natuurlijk in januari al maatregelen en schuif je dit niet voor je uit. En misschien moet je die hele dure auto die je over drie maanden zo graag wilt gaan kopen, maar die je nog niet volledig kunt betalen, maar wat later kopen.
Voorzitter, het bovenstaande stukje komt uit een budgetcursus, waar mensen geleerd wordt om met geld om te gaan. En eigenlijk is dit ook gewoon toepasbaar op de gemeente Oosterhout. Maak van de maanden jaren en van de hele dure auto het Huis voor Cultuur en iedereen zal de overeenkomsten meteen zien.
Tijdens de behandeling van de Perspectiefnota heeft GroenLinks/D66 op drie punten de nadruk gelegd:
1) De structurele financiële situatie van de gemeente;
2) Wat gaat het College hier aan doen;
3) De Vrije Reserve.
STRUCTURELE FINANCIELE SITUATIE
Wij hebben in Juni aangegeven dat bij een aantal punten de structurele gevolgen hiervan voor de begroting niet voldoende zijn meegenomen. Inmiddels is duidelijk geworden dat er voor de jaren 2012 en 2013 ingrijpende keuzes gemaakt moeten gaan worden. Als de cijfers vanuit het Rijk kloppen zal er rekening gehouden moeten worden met structurele bezuinigingen in de grootte van 6 tot 9 miljoen euro. En dan zullen er pas echt politieke keuzes gemaakt moeten gaan worden. In de perspectiefnota werd ook uitgegaan van het positieve scenario dat er de komende jaren geen sprake zal zijn van een tekort op het WWB budget. Gezien de steeds verder oplopende werkeloosheid is ook deze stelling niet meer houdbaar. En waar op het gebied van de bouwleges in de perspectiefnota nog sprake was van een pm post wordt daar nu voor 2010 een lagere opbrengst van ongeveer € 400.000 aangegeven. Verder gaf het College aan in de perspectiefnota dat de lonen bij de overheid niet verder zullen stijgen. Maar de grootte van de ambtelijke organisatie neemt gewoon toe alsof, dus ook de lonen zullen hoger zijn dan in de perspectiefnota vermeld stond.
WAT GAAT HET COLLEGE HIER AAN DOEN?
Het College geeft op pagina 5 van de begroting aan dat we echt in andere financiële tijden leven en ons als gemeente hiernaar zullen moeten gedragen. In de begroting maakt ze dit vervolgens niet waar. In de inleiding op pagina 9 gaat het vervolgens alleen maar weer over de Oosterhoutse binnenstad. Dit College begint daar echt een obsessie voor te ontwikkelen. En als je ziet wat er daar allemaal moet gaan gebeuren, dan zou je onderhand denken dat de Oosterhoutse binnenstad een verschrikkelijke achterbuurt is met gigantische problemen. De werkelijkheid is echter anders. Het gaat met de Oosterhoutse binnenstad gewoon goed en de tevredenheidscijfers van de inwoners zijn er vaak hoger dan in andere delen van Oosterhout. GroenLinks/D66 weet in elk geval al welke keuze het nieuwe College moet gaan maken: “Behandel de binnenstad gewoon als alle andere wijken van de stad”. Dus afschaffing van het speciale actieprogramma en hetzelfde onderhoudsniveau van de openbare ruimte als in de rest van de stad. Verder durft het College op dit moment geen echte keuzes te maken. Er wordt hier een procentje bezuinigd en daar een noodgreepje toegepast om het geheel voor 2010 rond te krijgen. Een voorbeeld van zo´n noodgreep is om in 2010 eenmalig minder rente op de reserves bij te schrijven dan noodzakelijk is. Leuk om eenmalig wat te besparen, maar dit kun je natuurlijk niet jaren blijven doen.
DE VRIJE RESERVE
Op dit moment is er bij de Vrije Reserve een tekort van € 5 miljoen volgens de begroting. Maar dit tekort is groter dan het College doet voorkomen. Een aantal inkomsten zijn namelijk nog helemaal niet zeker. Dit betreft de subsidie van € 2,3 miljoen in het kader van OP-zuid bij het Santrijngebied. Het bedrag van € 4,5 miljoen wat uit het parkeerfonds moet komen en de opbrengst van de grondexploitatie van het Santrijngebied van € 5,8 miljoen. Om alleen al het parkeerfonds te vullen zullen de tarieven flink omhoog moeten en dat zal dus ook betaald parkeren op het Slotjesveld betekenen. In werkelijkheid zal het tekort van de Vrije Reserve dus eerder bij de € 17 miljoen dan bij de € 5 miljoen liggen. Er wordt door het College voorgesteld om een bedrag van ongeveer € 19 miljoen in een aparte bestemmingsreserve te storten. Ook al gebeurd dit vanavond, dan is het geld nog niet door de raad ter beschikking gesteld. Wanneer het geld daadwerkelijk ter beschikking gesteld gaat worden zijn er twee zaken van belang:
1. Wat is de gemeenteraad bereid om op te geven in de rest van de stad voor het Huis voor Cultuur?
2. Zijn de inkomsten van € 12,5 miljoen zoals hier boven genoemd zeker? Zo, nee dan zal de Vrije Reserve diep in het rood gaan en zullen veel andere projecten uitgesteld of afgeblazen moeten worden.
PERSONELE KOSTEN
Het College stelt voor om in 2010 voor € 300.000 te gaan bezuinigen om de personele kosten. Dat lijkt op het eerste gezicht interessant maar aan de andere kant komt er ongeveer 20 man personeel bij en dan gaat het dus om een bedrag van rond de € 1 miljoen. Dat kun je toch geen bezuiniging meer noemen. Kortom, de personele kosten en de omvang van het ambtenarenapparaat zullen in 2010 vrolijk doorstijgen. Op hierover gestelde schriftelijke vragen zegt het College dat wanneer gesneden wordt in de ambtelijke organisatie ook de ambities bijgesteld zullen moeten worden. Dit klopt en het klopt eigenlijk ook weer niet. Wanneer je je ambities bijstelt zorgt dit er inderdaad voor dat je minder ambtelijk personeel nodig hebt. En dit bijstellen van de ambities zal in 2010 onvermijdelijk gaan worden. Het is echter ook een kwestie van je organisatie goed inrichten. Wij gaan het hier dan ook niet hebben over de WAVA medewerkers, die al vele jaren voor de gemeente werkten en nu in vaste dienst genomen zijn. Dat is gewoon goed werkgeverschap. En als je naar de afgelopen jaren kijkt is het aantal managers in de gemeentelijke organisatie schrikbarend toegenomen. Wij denken hier bijvoorbeeld aan het Project Management Bureau waarvan naar onze mening nog nooit is aangetoond wat hier nu eigenlijk het nut van is. En nu lezen we weer dat dit PMB extra ondersteund moet worden. Onderschrijft het College onze stelling dat het PMB dus eigenlijk niet echt geweldig functioneert? GroenLinks/D66 zal daarom vanavond en motie indienen waarin het College opgedragen wordt om in 2010 alvast 5% te bezuinigen op het bedrag van de personeelskosten zoals dat nu in de begroting staat. Het gaat hier dan om een bezuiniging, die structureel moet doorwerken in de programmabegroting voor 2011. Eventuele extra bezuinigingen door minder uitvoering zijn wellicht zeer welkom. Dit is een bezuiniging van € 1,3 miljoen per jaar. Dus we zijn er dan nog lang niet. Zeker niet als we noodzakelijk nieuw beleid ook nog in moeten passen. Als u als raad met dit voorstel voor alleen 2010 instemt, kan er na de verkiezingen verder gekeken worden. Om daarna goed gefundeerd van start te kunnen gaan is het volgens GroenLinks/D66 noodzakelijk een lijst van mogelijke bezuinigingen met maatschappelijke gevolgen al eind dit jaar of begin januari beschikbaar te hebben. Bij de verkiezingen kunnen partijen dan misschien aangeven waarop zij denken dat bij voorkeur bezuinigd kan worden. De kiezer krijgt dan een echte keuze.
Voorzitter, wat is nu onze conclusie:
1. Het College gaat van veel te positieve scenario’s uit;
2. Het College komt met ombuigingsvoorstellen, die erg zacht zijn;
3. Het College maakt geen echte keuzes en schuift de rekening door naar de volgende coalitie na de gemeenteraadsverkiezingen in 2010;
4. Het College neemt geen maatregelen om de stijging van de personele kosten tot staan te brengen;
5. Het College presenteert een begroting met een structureel negatief saldo van zo’n € 1.5 miljoen en een gat in de Vrije Reserve van zo’n €17 miljoen;
Voorzitter, eigenlijk moet de raad dus vandaag in stemmen met een raadsvoorstel wat financieel gezien totaal niet in orde is. GroenLinks/D66 is een politieke fractie, die staat voor een goed financieel beleid. In tegenstelling tot dit College en deze coalitie zullen wij de stad Oosterhout niet gaan storten in allerlei financiële avonturen. Graag horen wij van de andere fracties in de gemeenteraad hoe het mogelijk is om met zo’n begroting in te stemmen?
Voorzitter, vervolgens wil GroenLinks/D66 nog ingaan op een aantal andere punten uit deze begroting:
1. WMO
Bij de uitgangspunten van de begroting staat op pagina 11 dat voorzieningen binnen bestaande budgetten gerealiseerd moeten worden. Nadrukkelijk worden hier het parkeren en de WMO genoemd. Wij lezen hieruit dat alle WMO gelden zoals die vanuit het Rijk komen aan de WMO uitgegeven worden. Is er in een jaar wat over dan wordt dit gereserveerd voor de volgende jaren. Is er in een jaar wat tekort dan kan dit uit dit potje gehaald worden. Op pagina 184 stelt het College vervolgens vrolijk voor om het geld wat nu over is, maar in de grote pot te storten. Kortom als het economisch wat minder gaat wordt het geld maar uit de WMO pot gehaald en dadelijk is er natuurlijk weer geld te kort en zal op de WMO bezuinigd moeten gaan worden. MOTIE?
2. Uitwerkingsopdrachten
Het College stelt een aantal uitwerkingsopdrachten voor. Zo wordt opnieuw voorgesteld om de exploitatie van de Bussel te verbeteren en wordt nu ineens gesproken over een mogelijke samenvoeging van buurthuizen. Wat de buurthuizen betreft is het College er nog steeds niet in geslaagd om het beleid wat in 2004 opgesteld is uit te voeren. Of vind het College het wel prima zo? Geen invloed op de buurthuizen maar ook weinig kosten omdat de besturen het op dit moment toch allemaal vrijwillig doen? Ook wordt opnieuw voorgesteld om de individuele woonkostensubsidie af te schaffen. GroenLinks/D66 blijft hier tegen.
3. Aboutaleb gelden
Enkele dagen geleden hebben wij een mail gekregen van de Stichting Leergeld. In deze brief geven zij aan dat de € 40.000 die in het voorjaar van 2009 beschikbaar is gesteld op initiatief van de gemeenteraad om minimagezinnen in de gelegenheid te stellen om zich naast sportief gebied ook op cultureel gebied beter te kunnen vormen en/of leermiddelen ter beschikking te kunnen stellen uit de begroting 2010 is gehaald. Indien dit klopt is dit voor GroenLinks/D66 niet aanvaardbaar en zullen wij hierover in tweede termijn een amendement indienen.
MOTIE PERSONEELSKOSTEN
Ondergetekende, W.J.W.A. van der Zanden (GroenLinks/D66) raadslid voor de gemeente Oosterhout dient met verwijzing naar artikel 37 van het Reglement van orde voor de gemeente Oosterhout met betrekking tot agendapunt 0009073: Programmabegroting 2010, inclusief meerjarenramingen 2010 – 2013 de volgende motie in:
De raad van de gemeente Oosterhout, in vergadering bijeen op 10 november 2009 en gehoord hebbende de beraadslagingen met betrekking tot agendapunt 0009073: Programmabegroting 2010, inclusief meerjarenramingen 2011 – 2013:
Overwegende dat:
- de begroting 2010 structureel niet sluitend is;
- er voor de komende jaren flinke financiële tegenvallers te verwachten zijn;
- er door de gemeente dus (financiële) keuzes gemaakt dienen te worden;
- hierbij ook gekeken dient te worden naar de eigen gemeentelijke organisatie;
- in twee jaar de gemeentelijke organisatie met ruim 10% toeneemt;
- gezien de huidige financiële situatie van de gemeente ook gekeken zal moeten worden naar bezuinigingen in de eigen gemeentelijke organisatie.
- hierdoor de mogelijkheid ontstaat om meteen ingaande 2011 daadwerkelijk 5% bezuiniging op personeelskosten te realiseren
Verzoekt het College:
In het begrotingsjaar 2010 op personeelskosten 5% te bezuinigen en wel zodanig dat deze bezuiniging vanaf 01-01-2010 structureel doorwerkt in de programmabegroting 2011
gaat over tot de orde van de dag
W.J.W.A. van der Zanden
AMENDEMENT WMO
Ondergetekende, W.J.W.A. van der Zanden (GroenLinks/D66) raadslid voor de gemeente Oosterhout dient met verwijzing naar artikel 36 van het Reglement van orde voor de gemeente Oosterhout met betrekking tot agendapunt 0009073: Programmabegroting 2010, inclusief meerjarenramingen 2010 – 2013 het volgende amendement in:
De raad van de gemeente Oosterhout, in vergadering bijeen op 10 november 2009 en gehoord hebbende de beraadslagingen met betrekking tot agendapunt 0009073: Programmabegroting 2010, inclusief meerjarenramingen 2011 – 2013:
Overwegende dat:
- in de begroting 2010 staat aangegeven dat voorzieningen zoals de WMO binnen de bestaande budgetten gerealiseerd dienen te worden;
- Gelden die de gemeente vanuit het Rijk krijgt voor de WMO dus ook volledig aan de WMO besteed dienen te worden;
- Er dus in jaren met geld over voor de WMO geld gereserveerd dient te worden voor jaren met geld tekort voor de WMO;
- Het College nu voorstelt om in 2010 en 2011 van dit principe af te wijken
Besluit:
de “Programmabegroting 2010” vast te stellen met dien verstande dat:
1. er ook in 2010 en 2011 een storting reserve WMO van € 185.000 per jaar zal plaatsvinden en dit aan te passen op pagina 183 van de Programmabegroting 2010;
2. Op andere plaatsen in de Programmabegroting 2010 de tekst en cijfers worden aangepast zoals onder punt 1 is bedoeld.
W.J.W.A. van der Zanden
AMENDEMENT MINIMABELEID
Ondergetekende, W.J.W.A. van der Zanden (GroenLinks/D66) raadslid voor de gemeente Oosterhout dient met verwijzing naar artikel 36 van het Reglement van orde voor de gemeente Oosterhout met betrekking tot agendapunt 0009073: Programmabegroting 2010, inclusief meerjarenramingen 2010 – 2013 het volgende amendement in:
De raad van de gemeente Oosterhout, in vergadering bijeen op 10 november 2009 en gehoord hebbende de beraadslagingen met betrekking tot agendapunt 0009073: Programmabegroting 2010, inclusief meerjarenramingen 2011 – 2013:
Overwegende dat:
- Tijdens de behandeling van het minimabeleid is besloten om gezinnen met een minimuminkomen ook op cultureel gebied en het ter beschikking stellen van leermiddelen te helpen via het minimabeleid;
- Hiervoor in 2009 een bedrag van € 40.000 ter beschikking is gesteld vanuit de Aboutaleb gelden;
- voortzetting van deze vorm van ondersteuning ook in 2010 e.v. gewenst is;
- in 2010 e.v. dit bedrag niet meer in de begroting is opgenomen.
Besluit:
de “Programmabegroting 2010” vast te stellen met dien verstande dat:
1. net zoals in 2009 ook in 2010 e.v. een bedrag van € 40.000 op te nemen voor de ondersteuning van gezinnen met een minimuminkomen op cultureel gebied en bij het ter beschikking stellen van leermiddelen;
2. Op andere plaatsen in de Programmabegroting 2010 de tekst en cijfers worden aangepast zoals onder punt 1 is bedoeld.
W.J.W.A. van der Zanden
MOTIE
Ondergetekende W.J.W.A. van der Zanden, raadslid van de Gemeente Oosterhout dient de volgende motie in:
De Raad van de Gemeente Oosterhout, in vergadering bijeen op 10-11-2009 en gehoord hebbende de beraadslagingen met betrekking tot agendapunt Programmabegroting 2010, inclusief meerjarenramingen 2011-2013
Overwegende:
• dat in de komende jaren rekening gehouden moet worden met bezuinigingen , ten gevolge van crisis en daarop volgend rijksbeleid, die kunnen oplopen tot ongeveer 10 miljoen euro per jaar
• het college in de onderhavige programmabegroting geen maatregelen aankondigt om de hiervoor genoemde oplopende tekorten op te vangen
• dat meteen na de gemeenteraadsverkiezingen 2010 keuzes moeten worden gemaakt om begrotingen 2011 en volgenden sluitend te maken
• dat het daarom aan te raden is om bezuinigingsscenario’s voor de verkiezingen beschikbaar te hebben
• dat daardoor politieke partijen tijdig aan kunnen geven hoe ze noodzakelijke bezuinigingen in willen vullen
• dat de kiezer de mogelijkheid wordt verschaft om een gedegen afweging te maken tussen eventuele voorstellen
verzoekt het College met verwijzing naar het gestelde in artikel 37 van het Reglement van orde voor de Gemeente Oosterhout
liefst voor het eind van 2009, maar anders uiterlijk januari 2010, een overzicht aan de gemeenteraad ter beschikking te stellen met daarin alle mogelijke posten (c.q. producten) waarop bezuinigd kan worden en de maatschappelijke gevolgen van die bezuinigingen.
en gaat over tot de orde van de dag.
W.J. van der Zanden, raadslid GroenLinks/D66.