Voorzitter, het is 4 maart 2010, de gemeenteraadsverkiezingen zijn voorbij en lijsttrekker Jan Peters van de VVD plaatst het volgende bericht op Twitter: “The day after. Feest en ook ontnuchtering. De helft van de Oosterhoutse kiezers ging naar de stembus. Tijd voor een nieuwe politiek.”
Er komt al snel een politiek akkoord tussen VVD, PVDA, Gemeentebelangen en CDA en daarin wordt over de relatie met de burgers het volgende vermeld: “Gezien de keuzes die er moeten worden gemaakt is het nog belangrijker dan voorheen dat in deze periode betrokken burgers en organisaties zoveel mogelijk en in een zo vroeg mogelijk stadium bij besluitvorming worden betrokken. Het gemeentebestuur dient de kennis en ideeën onder bewoners goed te benutten.” Ook in de perspectiefnota 2014 worden over dit onderwerp mooie zinnen opgeschreven door dit College: “Het zijn niet langer de wetten, regels en subsidies die in het denken van de ambtelijke organisatie als (dwingend) instrumentarium ingezet moeten worden, maar er zal nog meer gedacht moeten worden vanuit het perspectief van de burger. “
Voorzitter, hoe werkt dit nu in de praktijk? Afgelopen dinsdag sprak op een inspraakavond de heer Oomen van DELTA-Onderwijs in over de bezuinigingen op de voorscholenvan €288.000. Hij gaf aan dat de voorscholen behouden kunnen worden terwijl de bezuinigingen toch gerealiseerd worden. Inhoudelijk kom ik daar later nog op terug in de bijdrage van GroenLinks. Ik heb de heer Oomen vervolgens de vraag gesteld of het College vooraf met DELTA onderwijs overlegd heeft over deze bezuiniging. Het antwoord is “nee”. Een concrete vraag aan het College is dan ook waarom er van te voren niet met DELTA-onderwijs gesproken is over deze bezuiniging en hun ideeën.
Voorzitter, niet alleen DELTA-onderwijs heeft kennis mogen maken met deze vorm van handelen van het College. De KASZAH in Dorst, de buurthuizen, H19, Stichting Hergebruik, de Megastal van Lavi en Filmtheater de Bussel. Keer op keer worden inwoners en organisaties van deze stad gepasseerd. Al deze zaken hebben één ding gemeen en dat staat los van het genomen besluit. Falende communicatie vanuit de gemeente en het College in het bijzonder. Waar het College op papier aangeeft dat de gemeente in deze veranderende tijden het samenspel met de stad zo belangrijk vindt, ziet GroenLinks een praktijk die totaal anders is. Dit is vooral het College van het “eigen gelijk”. Het College graaft zich in, staat niet open voor nieuwe ideeën en gaat vanuit een gesloten houding de confrontatie aan en niet vanuit een open houding die nodig is. Hierdoor ontstaat er keer op keer kortsluiting tussen het College en de samenleving. Gezien de veranderende rol van de gemeente zou dit College juist samen moeten werken met burgers en organisaties. Een samenwerking die onvermijdelijk is, omdat door de bezuinigingen de gemeente zich op een aantal gebieden (noodgedwongen) moet terugtrekken. Keer op keer blijkt dat het College niet tot dit samenspel met de samenleving in staat is. Het beschikt blijkbaar niet over de eigenschappen die hier voor nodig zijn. En daarmee is één van de uitgangspunten van dit College om vanuit veranderende omstandigheden in dialoog met de stad tot een nieuwe inrichting van Oosterhout te komen mislukt. GroenLinks wil bij deze dan ook aangeven dat bij de selectie van nieuwe wethouders na de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 de manier waarop deze open staan voor andere en alternatieve ideeën vanuit de samenleving zeer belangrijk is.
PERSPECTIEFNOTA FINANCIEEL
Voorzitter, in de perspectiefnota worden bezuinigingen voorgesteld oplopend van €2,3 miljoen in 2014 tot €3,3 miljoen in 2017. Wanneer we kijken naar de verdeling van deze bezuinigingen ontstaat een interessant plaatje. En ik kijk dan naar de bedragen in 2017. Van de € 3,3 miljoen wordt, ongeveer €1,2 miljoen bezuinigd op interne zaken zoals “College en dienstverlening”, “productondersteuning” en “algemene dekkingsmiddelen”. Blijft over een bedrag van € 2,1 miljoen. Van dit bedrag wordt maar liefst €1,1 miljoen bezuinigd op de programma’s “Programmering van de stad” en “onderwijs, jeugd en voorschol”. Beide programma’s vallen onder PVDA-wethouder Bode. Het is duidelijk dat de PVDA de verliezer is bij deze perspectiefnota. Nadat de PVDA al de sluiting van drie buurthuizen en twee bibliotheekfilialen heeft geaccepteerd, accepteert ze nu ook een uitkleding van de portefeuille van haar wethouder. Het zegt iets over de manier waarop de PVDA idealen door deze wethouder in het College verdedigd worden. Het lijkt logisch dat wethouder Bode heeft aangegeven in 2014 niet opnieuw wethouder te willen worden, want op deze manier is er ook weinig meer voor haar te doen.
Voorzitter, het College geeft bij de beantwoording van de schriftelijke vragen aan dat de Perspectiefnota in grote lijnen de beleidsvoornemens voor het jaar 2014 beschrijft. Ook zegt het College dat de gevolgen van deze beleidsvoornemens vaak nog niet tot achter de komma zijn uitgekristalliseerd. De perspectiefnota zoals deze nu voorligt is niet meer dan een verzameling bezuinigingsvoorstellen zonder visie en met weinig duidelijkheid over de gevolgen. De invloed van boekhouder Peters blijkt zeer duidelijk. De nut/offer analyse waarover in het Coalitieakkoord gesproken wordt ontbreekt. Het is onduidelijk wat de feitelijke gevolgen van allerlei bezuinigingsvoorstellen zijn. Daarnaast blijken bepaalde zaken niet te kloppen.
• Zo staat op pagina 32 van de Perspectiefnota dat er nog een taakstelling van €125.000 is bij de WMO. Uit een antwoord op een schriftelijke vraag van GroenLinks blijkt ineens dat de taakstelling nog maar €10.000 is;
• Op pagina 30 staat dat de subsidie voor de cultuurprijs wordt stopgezet en dat onderzocht gaat worden of het mogelijk is deze voortaan met andere gemeentelijke onderscheidingen op één avond uit te reiken. Als antwoord op een schriftelijke vraag van GroenLinks geeft het College aan dat er bij de begroting 2014 geen voorstel komt;
• Op pagina 30 wordt ook aangegeven dat de gemeente het filmtheater De Bussel wil gaan nationaliseren. Pas door het stellen van een aantal schriftelijke vragen is er duidelijkheid ontstaan over de reden hierover.
Voorzitter, geen visie, onvolledige informatie en informatie die niet klopt, zo is deze perspectiefnota naar de mening van GroenLinks het beste te karakteriseren. De uiterst korte beschrijvingen bemoeilijken daardoor ook nog eens het formuleren van alternatieve bezuinigingsvoorstellen doordat totaal niet duidelijk is waar het College het geld in 2014 nu precies aan wil uitgeven. Hoe beknopter en hoe meer op hoofdlijnen dit soort stukken zijn, hoe minder je er mee kunt en hoe onduidelijker de gevolgen van allerlei maatregelen zijn.
Voorzitter, ik ga nu in op een aantal individuele onderdelen en geef daarbij aan bij welke onderdelen GroenLinks a.s. donderdag met een motie/amendement komt.
INDIVIDUELE ONDERWERPEN
Velvergunning handhaven
GroenLinks is van mening dat de huidige manier van velvergunningen voor bomen op particulier terrein gehandhaafd dient te blijven. Hierdoor wordt voorkomen dat waardevolle bomen op particulier terrein onnodig gekapt worden. Daarnaast is op dit moment totaal onduidelijk welke criteria het College gaat hanteren om monumentale bomen op particulier terrein te behouden als zij haar plannen om de velvergunning hiervoor af te schaffen kan doorzetten. Het College heeft deze bezuiniging dus totaal niet onderbouwd.
Kwijtschelding afvalverwijdering
Bij de invoering van het DIFTAR systeem is bepaald dat mensen die recht hebben op kwijtschelding van gemeentelijke belastingen het vastrecht kwijtgescholden krijgen alsmede het gemiddelde aanbod van afval (€247 maximaal). Het College stelt nu voor om dit te beperken omdat mensen die van deze regeling gebruik maken minder de noodzaak voelen tot het scheiden van afval. Het College antwoordt op een schriftelijke vraag dat niet met cijfers te kunnen onderbouwen. GroenLinks verwacht dat een College beslissingen neemt op basis van feiten en niet op basis van gevoelens. Daarnaast is het DIFTAR systeem pas ingevoerd en moet wat GroenLinks betreft eerst de evaluatie hiervan worden afgewacht. Op basis van deze evaluatie kunnen dan conclusies getrokken worden.
Landschapspark
In de januarivergadering van deze gemeenteraad heeft GroenLinks aan de bel getrokken over het feit dat er in het Landschapspark Oosterhout-Breda weinig gebeurt en dat we hierdoor provinciale subsidies dreigen mis te lopen. Wethouder Peters reageerde in de januarivergadering als volgt: “Misschien dat het u geruststelt dat u weet dat we echt proberen om die projectvoorstellen dit jaar aan uw raad voor te leggen. Het probleem is er gewoon niet.” In deze perspectiefnota stelt het College voor om €440.000 terug te storten in de reserve omdat de termijn van 1 januari 2014 waarvoor de provinciale subsidie afloopt niet wordt gehaald. Wat wethouder Peters in januari vertelde in de raad blijkt nu dus niet te kloppen. GroenLinks vindt dat in 2013 alles uit de kast gehaald moet worden om de met de partners gemaakte afspraken na te komen en zoveel mogelijk projecten op te starten om maximaal gebruik te kunnen maken van de provinciale subsidie. Daarbij komt dat de provincie heeft aangegeven dat de einddatum is verlengd naar de zomer van 2014. De provincie waarschuwt bovendien dat de subsidie voor de reeds uitgevoerde projecten mogelijk wordt teruggevorderd omdat het project door de voorgesteld ingreep niet majeur meer zou zijn. Dan zou het de gemeente dus zelfs geld gaan kosten. GroenLinks vindt het onfatsoenlijk is om als één van de partners uit het landschapspark eenzijdig, zonder overleg, zo’n groot deel van het budget uit het project te halen.
Bijzondere bijstand/langdurigheidstoeslag
GroenLinks is voor handhaving van de huidige langdurigheidstoeslag en regels voor bijzondere bijstand. Elke keer hier wat van afknabbelen onder het mom dat het maar een klein beetje is, is in tijden van grote werkeloosheid waarin mensen gewoonweg niet aan het werk komen niet acceptabel.
Inzet bijstandsgerechtigden
GroenLinks is geen voorstander van het inzetten van bijstandsgerechtigden voor allerlei werkzaamheden zoals het College voorstelt. (Onderhoud openbare ruimte, Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Recent onderzoek van de FNV heeft aangetoond dat werken met behoud van uitkering er voor zorgt dat er nog meer banen verdwijnen en dat het aantal werklozen nog verder toeneemt. Het College schrijft in deze perspectiefnota op dat ze van mening is dat niemand in de Oosterhoutse samenleving aan de kant zou moeten staan en dat iedereen de gelegenheid moet hebben zijn of haar kwaliteiten te benutten. In werkelijkheid ga je als gemeente je positie misbruiken om mensen onderbetaald en zonder perspectief aan het werk te zetten, om zo geld te besparen en gaten in de eigen begroting te dichten.
Filmtheater
Waar het College steeds aangeeft dat de samenleving meer initiatief moet nemen, trekt het College het succesvolle initiatief van het Filmtheater naar zich toe. Het lijkt wel op een soort nationalisering. Uit een dergelijk voorstel wordt duidelijk dat er geen enkele lijn in de voorstellen van dit College zit. Het enige motief is financiën. Wij hebben begrepen dat er inmiddels gesprekken tussen het College en het Filmtheater zijn over de toekomst. Afhankelijk van de uitkomst hiervan komen wij bij de begroting alsnog met een motie of amendement.
Cultuurprijs/Sportprijs
Cultuur en Sport horen bij een goed voorzieningenniveau. €15.000 willen besparen door het afschaffen van de cultuur- en sportprijs is dan ook een verkeerd signaal. Juist dit soort avonden zetten de mensen die hier keihard voor werken en veel in investeren eens in het zonnetje. Aangezien het College i.t.t. wat er in de perspectiefnota staat niet met alternatieven komt, is GroenLinks voor handhaving van beide prijzen.
H19
Hetgeen nu in de Perspectiefnota staat over H19 gaat in tegen wat in de raadsnota over H19 uit april 2013 stond. Daar wordt gesproken over bezuinigingen met ingang van 2016. In de perspectiefnota starten deze bezuinigingen al in 2014. Hierdoor komt het bestaansrecht van H19 met onmiddellijke ingang in gevaar. H19 heeft zich coöperatief opgesteld en is met stevige bezuinigingsvoorstellen gekomen. GroenLinks zal de bedragen die er nu staan uit de perspectiefnota halen. In de begroting 2014 verwachten wij dan een voorstel dat in overleg met H19 tot stand is gekomen.
Voorschool
Op het gebied van de Voorschool is de heer Oomen in zijn inspraakreactie duidelijk geweest. DELTA onderwijs heeft voldoende mogelijkheden om dit op een andere manier vorm te geven, waarbij de voorschool kan blijven bestaan, maar er toch bezuinigingen te realiseren zijn. De voorschool enkel beperken tot doelgroepkinderen vindt GroenLinks geen goede zaak. Het is juist van belang dat doelgroep- en niet doelgroepkinderen door elkaar heen zitten om zich zo aan elkaar op te kunnen trekken. Wij zullen een amendement indienen om het voorstel van DELTA onderwijs te volgen.
Onderwijs
Het College verwijst hier bij deze bezuinigingsvoorstellen feitelijk naar de ontwikkelingen op het gebied van de jeugdzorg die er aan gaan komen. Als deze taken naar de gemeente, moet het hier binnen geregeld worden. Feitelijk gaat het hier dus om bezuinigingen die pas ingaan per januari 2015. GroenLinks is van mening dat beide zaken bekeken moeten worden in het geheel van de decentralisatie van de Jeugdzorg. Wij zullen hiervoor dan ook een voorstel indienen. Voor wat betreft de Speel-O-Theek gaat GroenLinks er van uit dat hiervoor huisvesting gevonden wordt, binnen de vele gemeentelijke gebouwen. Ook hier zullen wij een amendement over indienen.
GROENLINKS VOORSTELLEN
Voorzitter, tot zover de reactie van GroenLinks op de individuele voorstellen uit de Perspectiefnota. Naast amendementen en moties op deze onderdelen komt GroenLinks donderdag met een aantal moties waarin wij het College opdragen om bij de begroting bepaalde bezuinigingen in te boeken, die nu nog niet in de Perspectiefnota vermeld staan. We noemen deze nu met een korte toelichting.
1) Alle activiteiten met betrekking tot Oosterhout Familiestad dienen stopgezet te worden. Het concept is een speeltje van het stadhuis en heeft onder de burgers nooit geleefd. Zelfs de vlaggen van Oosterhout Familiestad hangen er tegenwoordig verwaarloosd bij. De bewijzen krijgt u donderdag bij onze motie. Afschaffen dus;
2) Het aantal gemeentelijke panden dat gedurende lange tijd leeg staat neemt toe. Tijdelijke verhuur wordt dan wel degelijk een optie. Alle opbrengsten die we als gemeente kunnen krijgen zijn mooi meegenomen en daarnaast zorgt het gebruik van een dergelijk pand er ook voor dat het aantrekkelijker blijft voor mogelijke kopers;
3) Bij de gemeenschappelijke regeling West-Brabant is een re-design operatie ingezet. Kortweg betekent dit dat het allemaal wat minder moet. Dit is in de raadsvergadering van mei behandeld. Aangezien hier geen vervolg meer op komt, zal GroenLinks met een motie komen om concreet te gaan onderzoeken hoe deze re-design operatie tot een bezuiniging op de kosten van West-Brabant kan leiden. Een concrete maatregel hebben we al. Trek in bij een andere gemeente en verlaat de huidige dure huisvesting in Etten-Leur;
4) Bij het programma Productondersteuning zijn in de begroting bij 6 van de 12 ombuigingsvoorstellen bedragen ingeboekt. Dit betekent dat hier in financieel opzicht nu feitelijk niets bezuinigd wordt. Bij de begroting 2014 wil GroenLinks dat er bij deze voorstellen (b.v. vleugel stadhuis extern verhuren en besparing op bedrijfsvoeringskosten) concrete bedragen staan. Bij de meeste bezuinigingen die burgers en organisaties gaan merken is dit immers ook het geval;
5) Het komt te vaak voor dat we als gemeente in juridische procedures verwikkeld raken, die niet nodig blijken te zijn als er in een vroeg stadium mediation had plaatsgevonden of op een andere manier tot een oplossing was gekomen. Denk aan de grondkwestie over een paar m2 in de Vlindervallei. Dit middel meer inzitten kan onnodige juridische kosten voorkomen;
6) Gezien het afnemend aantal ambtenaren op het gemeentehuis moet wat GroenLinks betreft opnieuw gekeken gaan worden of aanpassing van de huidige directie en managementstructuur nodig is. Door het lagere aantal ambtenaren wordt het nog belangrijker om overhead zoveel mogelijk te beperken.
Voorzitter, concluderend. De perspectiefnota is een stuk waarin beslissingen enkel om financiële redenen genoemd worden en waarin geen lijn te ontdekken is, waar dit College met Oosterhout naar toe wil. Op een aantal concrete punten zal GroenLinks donderdag met voorstellen komen om bezuinigingen niet door te laten gaan of anders in te vullen. Daarnaast willen wij het College donderdag een aantal extra opdrachten meegeven qua bezuinigingen voor de begroting 2014.