In het jaar van de verkiezingen is er nooit een perspectiefnota van het nieuwe College maar een uitgebreide begroting waarin het College aangeeft wat haar lijn is voor de komende vier jaar. De begroting voor 2015 is geen begroting waarin de lijnen voor de komende jaren worden aangegeven. Het is een verzameling van allerlei zaken waar het College op dit moment mee bezig is. Een groot aantal van deze zaken zijn niet nieuw, maar een voorzetting van het beleid van het vorige College. Een visie van wat dit College met Oosterhout wil tot 2018 kunnen wij niet terugvinden. Wij beschouwen deze begroting dan ook als een samenvatting van de raadsnota’s en raadsbrieven van dit jaar en in mindere mate ook nog de voorgaande jaren. Er is niets nieuws onder de zon.
Verbindend bestuur
Eén van de speerpunten van het nieuwe College is “verbindend bestuur”. In het coalitieakkoord, maar ook in deze begroting is hier een apart hoofdstuk aan geweid. In de inleiding van de begroting wordt ook meerdere keren teruggekomen op het begrip “verbindend bestuur”. In de begroting is echter nog niet terug te vinden, hoe dit dan vorm gaat krijgen. In 2015 komt het College met beleidsuitgangspunten over dit onderwerp. D66 heeft bij haar schriftelijke vragen ook al aangegeven er verder weinig van terug te kunnen vinden.
Transities
De drie transities op het gebied van jeugdzorg, zorg en werk zullen de komende jaren veel bestuurlijke tijd in beslag gaan nemen. Dit is ook volkomen terecht omdat er sprake is van een buitengewoon ingewikkelde en complexe operatie. Via aparte raadsnota’s zal nader besloten gaan worden, hoe deze transities in Oosterhout uitgevoerd gaan worden. Van belang voor GroenLinks is hierbij dat iedereen die in Oosterhout zorg nodig heeft, passende zorg krijgt. Dit is een punt waar voor GroenLinks geen enkele onduidelijkheid over mag bestaan. Op het gebied van de transities is het vooral van belang dat de raad niet op het allerlaatste moment besluiten moet gaan nemen. Bij de jeugdzorg en participatiewet gaat dit in december plaats vinden. GroenLinks vindt december echt te laat. Een raad moet de tijd krijgen om alternatieven af te wegen en te onderzoeken en niet enkel mee te moeten gaan met de door het College voorgestelde richting. Voor 2015 zullen er dingen geregeld moeten worden, maar wanneer de echte veranderingen gaan komen, moet de raad hier tijdig bij betrokken worden.
Voorzitter, in oktober heeft de gemeenteraad over de eerste transitie (WMO/Hulp bij het Huishouden) een besluit genomen. Door de reservering van € 2 miljoen is er nu in elk een bepaalde financiële ruimte om tegenvallers op te vangen. Ten opzichte van de totale bezuinigingen is het natuurlijk maar een beperkt bedrag, maar de bezuinigingen vanuit het Rijk zijn simpelweg te groot om deze als gemeente te kunnen compenseren. De raad heeft in oktober ook een motie aangenomen om lokale initiatieven op het gebied van de WMO als gemeente aan te gaan jagen. Doordat de Hulp bij het Huishouden in Oosterhout een algemene voorziening is geworden, zal deze niet meer ingekocht worden via thuiszorgorganisaties maar moeten mensen dit zelf gaan doen. Hulp bij het Huishouden wordt een algemene voorziening, maar er zal nog steeds vraag blijven hiernaar. Aan de andere kant gaan thuiszorgorganisaties mensen ontslaan, die tot nu toe Hulp in het Huishouden verleenden. Kan de wethouder aangeven welke mogelijkheden zij ziet om mensen die van de algemene voorziening Hulp bij het Huishouden gebruik maken, te gaan koppelen aan mensen die tot nu toe bij een thuiszorgorganisatie gewerkt hebben?
Activiteitencentra
In 2012 zijn de oude buurthuizen activiteitencentra geworden. Uit schriftelijke vragen die GroenLinks gesteld heeft, blijkt dat er mogelijkheden zijn voor verenigingen en organisaties om gebruik te maken van de activiteitencentra in de avond en het weekend. Het gaat dan om tijdstippen dat het activiteitencentrum niet gebruikt wordt voor andere activiteiten. Op 15 oktober jl. antwoordde het College dat Surplus hieraan niet expliciet bekendheid heeft gegeven. In gesprekken met potentiële gebruikers is wel gewezen op de mogelijkheid om zelfstandig gebruik te kunnen maken van de activiteitencentra buiten de reguliere openingstijden. Naar de mening van GroenLinks moeten verenigingen en organisaties actief gewezen gaan worden op deze mogelijkheid. Wij horen graag de reactie van de wethouder hierover en zullen indien nodig in tweede termijn een motie over dit onderwerp indienen. MOTIE
De Nieuwe Pannehoef
Bij de schriftelijke vragen heeft GroenLinks gevraagd naar de gang van zaken bij De Nieuwe Pannehoef. Het College antwoordt hier: Dit is tot nog toe vrij moeizaam verlopen. Het nieuwe bestuur heeft vooral de handen vol gehad aan het continueren van het beheer en de exploitatie van het gebouw. Eén van de problemen hierbij was het ontbreken van een vrijwilligersorganisatie.” Op vragen van de PvdA en D66 geeft het College aan dat het businessplan voor het Huis voor Amateurs begin 2015 klaar zal zijn.
Voorzitter, het klinkt allemaal weinig overtuigend. Het is niet de eerste keer dat GroenLinks moet constateren dat het rondom het Huis voor Amateurs/Nieuwe Pannehoef zeer moeizaam gaat. Het Huis voor Amateurs is nu al twee keer feestelijk geopend en nu blijkt er nog niet eens een businessplan klaar te liggen. Het feit dat er geen sprake is van een vrijwilligersorganisatie heeft de gemeente volledig aan zichzelf te danken. Eerst de oude vrijwilligers op straat zetten en dan constateren dat er geen vrijwilligers zijn. Bij De Nieuwe Pannehoef worden alle fouten die gemaakt zijn bij het overgaan van de buurthuizen naar de activiteitencentra opnieuw gemaakt.
Bibliotheek in de wijk
Voorzitter, in de raadsvergadering van januari 2012 heeft de gemeenteraad besloten om de centrale bibliotheek uit te breiden en de filialen in de wijken om te vormen tot een wijkgerichte bibliotheekvoorziening ten behoeve van de doelgroepen ouderen, minder mobiele inwoners en jongeren tot 13 jaar. Dit is de tekst uit de raadsnota van destijds. In gewone mensentaal staat er dat de huidige bibliotheekfilialen in Dommelbergen en Oosterheide gesloten gaan worden. In het coalitieakkoord 2014 – 2018 staat dat de activiteitencentra uitgebreid gaan worden met een bibliotheekvoorziening. De kern van de zaak is nu, wat is een bibliotheekvoorziening? Hierover zijn sinds 2012 en vooral tijdens de verkiezingen stevige debatten gevoerd. Denk bijvoorbeeld aan de discussies tussen de PvdA aan de ene kant en GroenLinks en de SP aan de andere kant tijdens de verkiezingen. De PvdA had het over het behoud van de voorzieningen, terwijl GroenLinks en de SP de bibliotheekfilialen zoals ze nu zijn wilden behouden. Na de verkiezingen zijn nieuwe discussies ontstaan en de bibliotheekvoorziening van de vorige coalitie blijkt nu iets heel anders te zijn dan de bibliotheekvoorziening van de huidige coalitie. Uit de antwoorden van het college maakt GroenLinks op dat de raad verder niet meer betrokken wordt bij de uitwerking hiervan en enkel nog geïnformeerd wordt. Ook is bij de verbouwing van de activiteitencentra, die nu plaatsvindt geen rekening gehouden met het opnemen van een bibliotheekvoorziening blijkt uit het antwoord op een schriftelijke vraag van de PvdA. Wij horen graag van de wethouder wat deze nieuwe bibliotheekvoorziening nu concreet in gaat houden. En op welke manier deze bibliotheekvoorziening anders gaat worden dan in 2012 door de raad besloten is? GroenLinks is ook nu nog een voorstander van het behoud van volwaardige bibliotheekfilialen in de wijken. Wij zullen dan ook een amendement indienen om de wijkbibliotheken open te houden en niet te sluiten zoals in de begroting 2015 staat. AMENDEMENT
Rioolheffing
Tot en met 2014 is er bij de rioolheffing sprake van de volgende kostenverdeling. De burgers van Oosterhout betalen 70% van de kosten van het riool. De bedrijven betalen 30% van de kosten. Het College stelt op pagina 89 voor om deze verhouding te wijzigen in 80/20. Burgers moeten in 2015 dus 80% van de kosten van het riool gaan betalen en bedrijven 20%. Dit betekent concreet dat een huishouden in Oosterhout in 2015 €30 meer aan rioolheffing moet gaan betalen, dan in 2014. Een verhoging van rond de 15%, zomaar weggestopt onderaan pagina 89 van de begroting. Voor GroenLinks is een dergelijke lastenverhoging voor de burgers niet aanvaardbaar. Wij zullen dan ook een amendement indienen om de verhouding op 70/30 te laten. In de raadsvergadering van december zal de definitieve vaststelling van de tarieven volgen. Wij hebben inmiddels de benodigde gegevens bij de gemeente betreffende de rioolheffing opgevraagd en wij zullen als GroenLinks in december met een concreet voorstel komen voor deze tarieven op basis van een 70/30 verhouding. Daarin zullen wij ook de keuze gaan maken om de 30% die bedrijven nu moeten betalen op een andere manier onder deze bedrijven te verdelen. Bedrijven die weinig water verbruiken zullen dan minder gaan betalen t.o.v. de huidige situatie en bedrijven die veel water verbruiken zullen meer gaan betalen t.o.v. de huidige situatie. AMENDEMENT
Bedrijfsvoering gemeente
Bij de begroting 2014 heb ik bij het onderwerp bedrijfsvoering gemeente het volgende gezegd in mijn bijdrage op 12 november 2013: “Bij de perspectiefnota 2014 heeft GroenLinks een aantal moties ingediend waarin het College werd opgeroepen op kritisch te kijken naar de kosten van de bedrijfsvoering op het gemeentehuis. Dit omdat er in de perspectiefnota veel PM posten opgenomen waren. In de begroting zijn deze zelfde PM posten nog steeds terug te vinden. Op dit gebied is er volgens GroenLinks gewoon niets gebeurd. Wij dienen vanavond dan ook een amendement in waarin wij het College op dit gebied een taakstelling opleggen van € 350.000 op de bedrijfsvoering in het gemeentehuis. Dit is dan meteen de dekking voor een aantal amendementen die GroenLinks vanavond in zal dienen.” De reden dat ik dit stuk van de GroenLinks bijdrage integraal herhaal is omdat dezelfde posten in de begroting 2015 ook weer als PM posten vermeld staan. De stand van zaken is nog hetzelfde als een jaar geleden of volledig afwezig. We dienen het amendement uit 2013 dus gewoon weer een keer in. AMENDEMENT
Klimaatneutrale gemeente
In de begroting 2015 staan een aantal losse maatregelen op het gebied van milieu en klimaat. Een visie waar de gemeente Oosterhout op dit gebied van duurzaamheid naar toe wil ontbreekt. De VN-Commissie Brundlandt uit 1987 heeft duurzaamheid als volgt gedefinieerd: “een ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen”. Voor Oosterhout betekent dit naar de mening van GroenLinks dat in een eerste begroting van het nieuwe College duurzaamheid een centraal onderwerp dient te zijn. Verschillende gemeentes in Nederland hebben zich doelen gesteld om binnen een aantal jaren te komen tot een klimaatneutrale gemeentelijke organisatie, respectievelijk een klimaatneutrale gemeente. En bij klimaatneutraal wordt dan bedoeld dat de gemeente Oosterhout energieneutraal wordt. En deze energieneutraliteit is hard nodig omdat steeds duidelijker wordt dat de mens expliciet verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde. Deze opwarming is toe te schrijven aan het toenemende gebruik van fossiele brandstoffen als olie, kolen en gas. Een reductie van broeikasgassen is urgent omdat anders de opwarming van de aarde onomkeerbare gevolgen zal hebben. Ook West-Brabant zal, gelet op de ligging ten opzichte van de zeespiegel, spoedig de gevolgen ondervinden van de klimaatverandering als er geen maatregelen genomen gaan worden.
Maatregelen om broeikasgassen te reduceren zullen dus ook lokaal genomen moeten worden. Verschillende gemeentes in Nederland hebben inmiddels de ambitie uitgesproken om in 2030 een klimaatneutrale gemeente. Door tegenstanders wordt nogal eens gezegd dat we nu eerst de economische crisis maar eens moeten oplossen en dat er geen geld is voor het oplossen van de klimaatproblemen. Voorzitter, daarmee wordt een tegenstelling gecreëerd die er niet is. Zo heeft het adviesbureau McKinsey in 2009 in de Verenigde Staten een rapport uitgebracht waarin staat dat regeringen, bedrijven en consumenten de jaarlijkse uitgave aan beproefde methoden voor energiebesparing, zoals woningisolatie en zuinige apparaten, flink omhoog zouden moeten schroeven, van de 10 miljard die de VS momenteel uitgeeft, naar 50 miljard. Die kosten verdampen bij de totale opbrengsten die tegen 2020, het richtjaar voor het nieuwe klimaatverdrag, maar liefst 1,2 biljoen dollar zouden bedragen. De gepaarde energiebesparing voor verwarming en elektriciteitsproductie bedraagt 23 procent. Dit betekent bovendien dat de uitstoot van de VS met bijna een kwart omlaag kan, zonder netto geld uit te geven.
Want uiteindelijk zullen we naar een duurzame economie toemoeten. En die bedrijven en overheden, die daar het eerst op inspelen zullen dan vooraan staan. Nu investeren in een duurzame kennis-economie voorkomt het risico dat we door de crisis blijven hangen aan de technologie van vandaag.
GroenLinks komt met een motie komen waarin het College wordt opgeroepen om met concrete plannen te komen om in 2030 een klimaatneutrale gemeente Oosterhout te hebben. MOTIE